Lợi ích kép từ bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống
Từ sự tiếp sức của Dự án 6- Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình MTQG 1719), xã Nam Đà, tỉnh Lâm Đồng đã khôi phục và duy trì Lễ hội Lồng tồng của đồng bào dân tộc Tày, Nùng tại thôn Nam Tân.
Lễ hội Lồng Tồng năm 2025 đã thu hút hàng ngàn lượt người dân và du khách, với 33 gian hàng tham gia. Phần lễ và phần hội đều mang đậm tinh thần đoàn kết, tái hiện nét đẹp văn hóa truyền thống.
Cùng với lễ hội, xã Nam Đà còn chú trọng thành lập và duy trì các Câu lạc bộ (CLB) văn nghệ dân gian. Tiêu biểu như, thôn Nam Cao đã thành lập CLB Văn nghệ dân gian đàn Tính, hát Then với 20 thành viên. Các nghệ nhân dân gian được hỗ trợ để truyền dạy kỹ năng cho lớp trẻ; các CLB Văn hóa dân tộc trở thành “cầu nối” gìn giữ bản sắc trong đời sống cộng đồng, trở thành sản phẩm du lịch độc đáo thu hút du khách trong nước cũng như quốc tế đến với địa phương.
Tiếng đàn Tính và điệu hát Then cùng nghệ nhân Tày, Nùng tại CLB đàn tính, hát then thôn Nam Tân, xã Nam Đà, tỉnh Lâm Đồng
Tại bản Chiềng Yên, xã Yên Sơn, tỉnh Sơn La, trước khi có dự án 6, cơ sở vật chất xuống cấp, không đáp ứng được nhu cầu hội họp, sinh hoạt của hơn 170 hộ dân tộc Thái và Kinh. Cuối năm 2023, từ nguồn vốn Dự án 6, Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719, bản đã được đầu tư trên 900 triệu đồng xây dựng nhà văn hóa mới, với diện tích hơn 200 m² . Từ khi nhà văn hóa bản được xây mới, bà con rất phấn khởi. Đặc biệt, có sân thể thao rộng rãi, hệ thống điện chiếu sáng, loa đài đầy đủ, nhân dân tích cực tham gia sinh hoạt, các phong trào văn hóa, thể thao cũng sôi nổi hơn hẳn, tạo không khí vui tươi, đoàn kết. Tính chung trên toàn xã, từ khi triển khai các dự án thành phần của chương trình 1719, từ năm 2021 đến nay, xã đã đầu tư xây dựng 7 công trình giao thông; 3 công trình nhà văn hóa; 1 công trình nước sinh hoạt, tổng kinh phí thực hiện gần 9 tỷ đồng; hỗ trợ sửa chữa, làm mới nhà ở cho 125 hộ nghèo, cận nghèo. Trong quá trình thực hiện, xã phát huy vai trò giám sát của MTTQ và các đoàn thể, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân đồng thuận, cùng tham gia giám sát, bảo vệ công trình. Nhờ vậy, các dự án đều được triển khai thuận lợi, phát huy hiệu quả ngay sau khi hoàn thành.
Tại xã Pa Tần, tỉnh Lai Châu, địa phương đã mở các lớp truyền dạy văn hóa, thành lập Đội Văn nghệ với những bài hát, điệu múa của dân tộc Mảng. Từ nguồn hỗ trợ của Dự án 6, cộng đồng người Mảng (dân tộc rất ít người) đã chủ động gìn giữ văn hoá của mình qua những điệu múa, làn điệu dân ca, biến sinh hoạt văn nghệ trở thành cách bảo tồn bản sắc ngay trong đời sống thường ngày.
Theo các đồng chí lãnh đạo tại những địa phương trên, hiệu quả lớn nhất của Dự án 6 không chỉ nằm ở số lượng công trình, lễ hội hay câu lạc bộ văn hoá được hỗ trợ, mà còn ở sự thay đổi nếp nghĩ, cách làm: Từ bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa đã hình thành các điểm du lịch cộng đồng, thay đổi nếp nghĩ, mở ra hướng sinh kế cho đồng bào các dân tộc thiểu số. Dự án 6 khuyến khích biến lễ hội, làn điệu, nghề thủ công… thành sản phẩm văn hoá – du lịch, từ đó mở ra hướng sinh kế mới, vì thế bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống đã mang lại lợi ích kép: vừa làm phong phú đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số vừa tạo cơ hội phát triển du lịch, đem lại lợi ích kinh tế cho đồng bào. Văn hoá nhờ vậy không còn là gánh nặng bảo tồn, mà trở thành nguồn lực kinh tế, sức mạnh nội sinh để phát triển bền vững trong đời sống.