Ngay từ những lời đầu tiên, bài Tin Mừng hôm nay đã long trọng giới thiệu về Gioan Tiền Hô: “Có một người được Thiên Chúa sai đến, tên là Gioan” (Ga 1,6), đồng thời cũng cho chúng ta thấy được phần nào về ơn gọi và sứ mạng của ông: “Ông đến để làm chứng, và làm chứng về ánh sáng, để mọi người nhờ ông mà tin” (Ga 1,7). Thánh Gioan là chứng nhân của Đức Kitô ánh sáng. Ngài làm chứng cho Đức Kitô bằng chính cuộc đời trong sáng của mình. Ngài là chứng nhân ánh sáng của sự trung thực. Sự xuất hiện của Gioan Tẩy Giả trở nên như một niềm vui của dân Do Thái đương thời. Họ nóng lòng mong đợi Đấng Cứu Thế đến giải thoát dân Người, nay nghe Gioan Tẩy Giả loan báo về sự xuất hiện gần tới của Đấng ấy, họ càng hân hoan vui mừng hơn. Vì thế, Chúa nhật thứ ba mùa Vọng được coi là Chúa nhật của niềm hân hoan vui mừng.
Dân Do Thái đã vui mừng hân hoan khi thấy Gioan Tẩy Giả xuất hiện. Thật vậy, ngay từ chính tên gọi của ông đã gợi lên niềm hy vọng và tín thác rồi. Gioan có nghĩa là “Thiên Chúa đoái thương”. Dầu dân tội lỗi, dầu dân bỏ xa đường lối Thiên Chúa, nhưng Ngài không còn ngoảnh mặt đi nữa, mà đã đoái xem đến dân Ngài và ra tay ban ơn cứu độ. Người ta tuôn đến nghe những lời rao giảng của Gioan Tẩy Giả; người ta chen nhau lội xuống dòng nước thanh tẩy, thú nhận tội mình, để được lãnh nhận phép rửa của ông. Gioan này thật là vị tiên tri vĩ đại. Chúa Giêsu đã nói về Gioan: “Ðây còn hơn cả ngôn sứ nữa” (Mt 11, 9). Và Chúa còn nói thêm về Gioan: “Trong số phàm nhân đã lọt lòng mẹ, chưa từng có ai cao trọng hơn ông Gioan Tẩy giả” (Mt 11,11). Dân Chúa cảm thấy phấn khởi vì sự hiện diện của Gioan Tẩy giả, với những việc tốt đẹp mà ông đang thực hiện.
Sứ mạng của Gioan Tẩy Giả là đến để làm chứng cho Đức Kitô, thông qua việc tiền hô dọn đường cho Người. Trong bài Tin Mừng cho chúng ta thấy: người Do Thái, nhất là giới lãnh đạo Do Thái Giáo đến chất vấn Gioan về nguồn gốc, sứ mạng và ơn gọi của ông. Người ta thắc mắc ông là ai, ông đến từ đâu và nhất là: “Nếu ông không phải là Ðức Kitô, cũng không phải là Elia hay một tiên tri, vậy tại sao ông làm phép rửa?”. Gioan đã khẳng khái trả lời: “Tôi làm phép rửa trong nước; nhưng giữa các ngươi, có Ðấng mà các ngươi không biết. Ðấng ấy sẽ đến sau tôi, nhưng chính Ðấng ấy đã có trước tôi và tôi không xứng đáng cởi dây giày cho Người". So sánh với Chúa Cứu Thế sắp ngự đến, Gioan nhận ra mình thật nhỏ bé, chỉ là một thụ tạo yếu đuối mỏng dòn. So sánh với Đấng ấy, Gioan chỉ là một giọt nước giữa lòng biển cả mênh mông, chỉ là một cây nhỏ trong đại ngàn trùng điệp, chỉ là một hạt cát giữa sa mạc bao la, đến nỗi “không xứng đáng cúi xuống cởi dây giày cho Người”.
Trước những vinh dự, những danh hiệu người ta gán cho mình, Gioan tỏ ra là một con người khiêm tốn, từ bỏ tận cùng, nhưng qua đó cũng cho thấy thật sự con người và sứ mạng của ông. Gioan trung thực nói lên một sự thật. Ngài không dám nhận những vinh quang người đời tưởng lầm ngài có. Gioan chỉ nhận những sự thực rất khiêm nhường, rất bé nhỏ của mình mà thôi, là người dọn đường chuẩn bị lòng dân đón Chúa Cứu Thế ngự đến, Gioan đã không để cho những vinh hoa danh lợi trần gian làm quên đi sứ mạng mà mình được trao phó. Trái lại, ông kiên quyết nói lên sứ mạng của mình, kiên quyết bảo vệ chân lý và những gì hợp với thánh ý quan phòng của Thiên Chúa, dầu có phải hy sinh đến cả mạng sống của mình. Gioan trở nên một vị chứng nhân và khẳng định tính khả tín của chính ông. Ông nói thẳng ra ông là ai: Tôi chỉ là tiếng của người hô trong hoang địa và ai sẽ đến sau ông. Thánh Gioan tông đồ đã viết về Gioan Tẩy Giả: “Ông không phải là ánh sáng, nhưng ông đến để làm chứng về ánh sáng” (Ga 1,8).
Gioan Tẩy Giả đã tự xóa mình đi trước Đức Kitô Cứu Thế, đã tự hủy mình đi để cho Đấng là chính Tin Mừng được nổi bật. Ông chẳng sợ mất uy tín trước bao nhiêu người ngưỡng mộ. Ông nhìn nhận phép rửa của ông chỉ nhằm chuẩn bị cho một phép rửa lớn hơn mà Chúa Kitô sẽ thực hiện cho dân của Người trong Chúa Thánh Thần. Gioan Tẩy Giả trung thực trong những lời nói về chính mình. Sự trung thực ấy đã làm sáng lên cuộc đời chứng nhân. Ánh sáng trung thực khiến cho lời chứng của Gioan càng có sức thuyết phục. Gioan Tẩy Giả nhận mình chỉ là một tiếng nói loan báo rằng Chúa đang đến và khuyến khích người ta dọn lòng đón tiếp Người. Tiếng ấy vang lên giữa vùng hoang địa khô cằn, phải chăng chính là giữa tâm hồn con người đương thời, để làm thức tỉnh, để làm tươi lại lòng trí con người dọn mình đón Chúa.
Gioan Tẩy Giả trở nên một chứng nhân thật đẹp cho Đấng Cứu Thế sắp ngự đến. Ngài đã biết khiêm nhường tự hạ mình xuống để chính Chúa được nổi bật lên. Ngài đã biết thu mình lại, thậm chí ẩn mình trong bóng tối để ánh sáng của Chúa được tỏ hiện huy hoàng. Ngài coi mình chỉ là tiếng hô trong vùng hoang địa để Lời của Chúa được vang lên trong lòng mỗi người. Ngài đã biết tự xóa mình đi để dân nhận ra Chúa Kitô khi Người ngự đến. Gioan Tẩy Giả đã thực hiện thật tốt đẹp sứ mạng cuộc đời ngài: là người đi mở đường cho Chúa và là chứng nhân của ánh sáng.
Ðức Kitô chính là ánh sáng thật. Ánh sáng ấy có từ muôn thuở và tồn tại đến muôn đời. Ánh sáng ấy đem lại cho con người nguồn hạnh phúc đích thực và viên mãn. Nhưng như một kho báu được chôn giấu, trước tiên ánh sáng này cần được khám phá; chỉ sau đó ánh sáng mới tỏa rạng và mọi người có thể thực sự thấy được. Chúa Cứu Thế là ánh sáng tỏa rạng trong tình trạng ẩn tàng đồng thời là ánh sáng chân thật duy nhất. Gioan Tẩy Giả là chứng nhân của ánh sáng. Gioan Tẩy Giả đã chân thành làm chứng và can đảm dám sống, dám hy sinh chính mình cho điều mà ông xác tín: Ông chỉ là con người hèn mọn, là tôi tớ dọn đường cho Ðấng đến sau. Đấng ấy chính là Chúa Cứu Thế, chính là Ðấng muôn dân đợi trông. Đấng ấy mới thật sự đem tự do hạnh phúc viên mãn cho con người.
Với việc lãnh nhận Bí tích Rửa Tội, người tín hữu được dự phần vào chức năng Ngôn sứ, Tư tế và Vương đế của Chúa Kitô, tức là thờ phượng Thiên Chúa, phục vụ mọi người và làm chứng cho Tin Mừng. Sứ mạng làm chứng tá Tin Mừng phải là trọng tâm và chỉ nam trong suốt cuộc đời người tín hữu. Sống niềm tin vào Chúa Kitô và làm chứng cho ngài, bởi chính ngài muốn chọn chúng ta và qua chúng ta để tỏ mình ra cho thế giới. Theo gương Thánh Gioan chứng nhân ánh sáng trung thực, với tư cách ngôn sứ, chúng ta cần sống chứng nhân cho chân lý và tình yêu của Tin Mừng Chúa Kitô.
Gioan Tẩy Giả đã thể hiện mình là một con người ngay thẳng, khôn ngoan, khiêm hạ. Ông sáng suốt để nhận đúng về chính mình. Ông không ảo tưởng, không tham vọng. Xin cho mỗi người chúng ta biết nhận thức đúng về chính con người, sứ mạng và ơn gọi cuộc đời của mình, như thánh Augustinô đã cầu nguyện: "Xin cho con biết Chúa, xin cho con biết con", để nhờ đó luôn biết sống trong tâm tình tôn thờ, tạ ơn, yêu mến và sống chứng nhân giữa lòng cuộc đời. Xin cho mỗi người chúng ta luôn biết dọn tâm hồn mình để xứng đáng với niềm vui, niềm hân hoan trong ngày Chúa đến.