Dấu ấn lịch sử giáo phận Bùi Chu trong những năm Sửu

Cộng đoàn tham dự thánh lễ tại quảng trường Tòa Giám mục Bùi Chu. Ảnh: CTV

Năm 1889 (Kỷ Sửu) sau thời gian cấm Đạo của các vua quan tạm qua đi, đến thời điểm này nhân sự giáo phận Trung Đàng Ngoài (Bùi Chu) gồm có: Giám mục Wenceslao onate Thuận OP (1841-1883-1897), 16 linh mục thừa sai, 66 linh mục Việt Nam, 118 chủng sinh, 3 cơ sở bác ái, và 189.110 giáo dân (theo Adrien Launay, Atlas des Missions de la Socieété des MEP, Lille, 1890). Những số liệu trên nói lên sức sống và giữ vững niềm tin trong những giai đoạn ban đầu nơi giáo phận.
Trong tâm tình tạ ơn Thiên Chúa, kính nhớ tiền nhân, đánh dấu những năm tháng hình thành và phát triển, nay mùa xuân Tân Sửu 2021 về, cũng là cơ hội để mọi người nhìn lại quá khứ những năm Sửu, qua hình ảnh con trâu trong lịch sử giáo phận thân yêu, vượt mọi thăng trầm của thời gian, cho đến nay cộng đoàn Dân Chúa vẫn một lòng đạo đức, sáng lễ chiều kinh, rước kiệu, ngắm nguyện sốt sắng kính Chúa, yêu người. Đó là niềm tự hào và một điểm son thật đáng ghi nhớ.
THẾ KỶ XVII
NĂM 1673 (Quý Sửu)
• Linh mục Simon Kiên nguyên quán xứ Kiên Lao, năm 1671 đã về phục vụ tại quê nhà, là một xứ đạo giáo dân đông nhất giáo phận Đàng Ngoài, và Ngài qua đời tại đây vào năm 1673.
• Ngày 23/12 Tòa Thánh phê chuẩn văn bản của Công đồng Phố Hiến họp ngày 14/2/1670, do Đức cha Lambert de La Motte chủ tọa, gồm 33 điều và chọn thánh Giuse làm bổn mạng Giáo hội Việt Nam.
NĂM 1697 (Đinh Sửu)
• Vì lệnh cấm đạo của Đinh Vương Trịnh Côn, cha Chính Thập và hai cha Lezzoli Cao và Tomas phải rời bỏ xứ Kẻ Sặt trở lại xứ Trung Linh. 
• Hai cha Pedro Buslamante Hy và Francisco Lopez Lộ tới Phố Hiến, cha Chính Thập đã bí mật đưa về Bùi Chu truyền giáo, vào ngày 18/7 nhờ tình hình cấm đạo tạm lắng dịu.
THẾ KỶ XVIII
NĂM 1721 (Tân Sửu)
• Đức cha Juan de Santa Cruz Thập Giám mục Đông Đàng Ngoài, từ trần tại Trung Linh 14/8 hưởng thọ 75 tuổi, và an táng tại đây.
• Đức cha Juan de Santa Cruz Thập qua đời, Đức cha Thomas Sextri Tri kế vị coi sóc địa phận Đông Đàng Ngoài đến 8/10/1737 từ trần, an táng tại nhà thờ Lục Thủy Hạ.
NĂM 1745 (Ất Sửu)
• Hai thừa sai Đa minh Frederic Tế và Liciana Đậu người Tây Ban Nha, truyền giáo ở giáo phận Đông Đàng Ngoài, cả hai bị xử trảm tử đạo tại Thành Thăng Long ngày 22/1 dưới thời Trịnh Doanh.
NĂM 1757 (Đinh Sửu)
• Tòa Thánh trao địa phận Đông cho Tỉnh dòng Đaminh Manila cai quản, các cha bắt đầu gửi tu sĩ Việt Nam sang Phi Luật Tân thụ huấn.
• Tòa Thánh bổ nhiệm Đức cha Santiago Hermandes Tuấn làm Giám mục Đông Đàng Ngoài, và giao cho tu sĩ dòng Đaminh đảm trách việc truyền giáo.
• Ngày 7/8 Thánh Bộ Truyền giáo, ra quyết định cho thi hành các Nghị quyết của Công đồng Đàng Ngoài họp tại Lục Thủy năm 1753 do Đức cha Hilario de Jesu Hy triệu tập.
NĂM 1793 (Qúy Sửu)
• Ngày 20/3 lễ tấn phong Đức Feliciano Alonso Phê Giám mục Đông Đàng Ngoài. Ngài qua đời 2/2/1799 tại họ Đông Bằng, xứ Lai Ổn.
THẾ KỶ XIX
NĂM 1841 (Tân Sửu)
• Ngày 25/3 lễ tấn phong Đức cha Jeronimo Hermosilla Liêm (tức Vọng) Giám mục địa phận Đông Đàng Ngoài. Ngài Tử đạo 1/11/1861 tại Pháp trường Năm Mẫu cùng với thầy Giuse Khang.
NĂM 1853 (Quý Sửu)
• Ngày 6/10 linh mục Valentinô Vinh nhập dòng Đaminh trước khi tới Bắc Hà, sau thời gian truyền giáo, ngài được tấn phong Giám mục địa phận Trung, bị trảm quyết vì Đạo tại Hải Dương 1/11/1861.
NĂM 1865 (Ất Sửu)
• Ngày 31/3 lễ tấn phong Đức cha Barnabe Garcia Cezon Khang (1834-1899) Giám mục cai quản địa phận Trung Đàng Ngoài.
• Trường Lý đoán ở Ngọc Đồng sau chuyển về xứ Phú Nhai, trường Latinh dời về xứ Ninh Cường, vì trong thời kỳ cấm đạo từ năm 1862 trở về trước, các trường này bị phá thành bình địa.
NĂM 1889 (Kỷ Sửu)
• Sau thời gian cấm đạo, tính đến thời điểm này, nhân sự địa phận Trung Đàng Ngoài (Bùi Chu) có 1 Giám mục Wenceslao Onate Thuận OP, 16 linh mục thừa sai, 66 linh mục Việt Nam, 118 chủng sinh, 3 cơ sở bác ái và 189.110 giáo dân.
THẾ KỶ XX
NĂM 1913 (Qúy Sửu)
• Ngày 1/3, Đức cha Munagorri Trung xây dựng xong khu vực Nhà thương Bùi Chu, gồm 4 nhà dùng chữa bệnh và phát thuốc.
• Đức cha Munagorri Trung, mời các nữ tu dòng thánh Phaolô chuyên coi bịnh viện, về coi sóc nhà thương tại Bùi Chu.
NĂM 1925 (Ất Sửu)
• Đức cha Constantino Ajuti khâm sứ Tòa Thánh xứ Đông Dương và Thái Lan, về Bùi Chu thăm xứ Trung Lao và Quan Thượng Nhạ.
• Linh mục Đaminh Hồ Ngọc Cẩn được cử làm Bề trên dòng Thánh Tâm tại Huế, chuyên đào tạo các tu sĩ cho Giáo hội.
• Ngày 13/11 Khai mạc năm học đầu tiên tại trường Saint Thomas d’Aquin do các Sư Huynh dòng La San thâu nhận 200 học sinh.
NĂM 1937 (Đinh Sửu)
• Giáo hoàng Chủng viện Saint Albert xuất bản Nguyệt san Văn Côi, để cổ võ lòng tôn sùng lần hạt đọc kinh kính Đức Mẹ.
• Đức cha Đaminh Hồ Ngọc Cẩn, gửi chủng sinh Trần Văn Hiến Minh, Trần Văn Đức sang Rôma và Lâm Quang Trọng, Vũ Đức Trinh sang Pê-năng du học.
• Đại chủng viện Bùi Chu niên khóa 1937-1938 di chuyển từ Nam Định về Phú Nhai do cha Hoàng Gia Huệ làm Giám đốc.
• Đức cha Đaminh Hồ Ngọc Cẩn, mời các Sư Huynh dòng La San về Trung Linh giảng dạy tại trường Thử và mở ký túc xá cho học sinh ở xa trọ lại.
NĂM 1949 (Kỷ Sửu)
• Trường Trung học Tư thục Hồ Ngọc Cẩn, đầu tiên thiết lập tại Bùi Chu khai trương, tiếp nhận các học sinh cả vùng đến học tập.
NĂM 1961 (Tân Sửu)
• Đức cha Giuse Phạm Năng Tĩnh soạn thảo bản Nội quy cho dòng Mẹ Maria Thăm Viếng, ý định nâng lên dòng tu cấp giáo phận.
• Đức cha Phêrô Phạm Ngọc Chi chính thức nhận chức Giám mục Địa phận Quy Nhơn vào ngày 25/4/1961. Ngài qua đời tại Đà Nẵng.
NĂM 1997 (Đinh Sửu)
• Đức cha Giuse Vũ Duy Nhất, chuẩn bị Năm Thánh kỷ niệm 150 thành lập giáo phận và 140 năm dâng hiến cho Đức Mẹ Vô nhiễm.
• Dòng nữ Mân Côi, giáo phận Bùi Chu kỷ niệm Kim khánh (1946-1996) mở Năm Thánh từ 11/4/1996 tới 7/10/1997.
• Ngày 5/4 Đức cha Giuse Vũ Duy Nhất chủ sự lễ kỷ niệm và mở Năm Thánh, mừng 100 năm xây dựng thánh đường giáo xứ Giáp Nam.
• Ngày 13/4 Đức cha Giuse Vũ Duy Nhất chủ sự đại lễ bế mạc Năm Thánh kỷ niệm 400 năm đón nhận Tin Mừng và 100 năm xây dựng nhà thờ xứ Trung Lao.
• Ngày 3/10 Đức cha Giuse Vũ Duy Nhất, truyền chức linh mục cho 6 thầy thuộc địa phận Bùi Chu, mãn khóa tại Đại chủng viện thánh Giuse Hà Nội.
• Ngày 31/12 kết thúc Năm Thánh kỷ niệm 60 năm thành lập Nghĩa Binh Thánh Thể (Đoàn Thiếu nhi) toàn giáo phận tổ chức chầu Thánh Thể tạ ơn lúc 12 giờ trưa.
THẾ KỶ XXI
NĂM 2009 (Kỷ Sửu)
• Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Đệ sau 4 năm phục vụ tại Bùi Chu, nay thuyên chuyển về nhận tòa Giám mục giáo phận Thái Bình.
NĂM 2021 (Tân Sửu)
• Kỷ niệm 160 năm Đức cha thánh Jerónimo Hermosilla Liêm, và Đức cha thánh Valentinô Berrio Ochoa Vinh bị xử trảm (1861 – 1/11/2021).
• Cộng đồng dân Chúa Giáo phận, tích cực cầu nguyện, tham gia công cuộc tái thiết tân thánh đường Chính tòa giáo phận Bùi Chu, theo lời mời gọi của Đức cha giáo phận Tôma Vũ Đình Hiệu.