Giải pháp phụng vụ Giáng sinh năm nay

Lễ Giáng sinh năm nay là một trường hợp đặc biệt vì lễ Vọng Giáng sinh và lễ đêm Giáng sinh rơi vào Chúa nhật thứ IV mùa Vọng (24/12/2023), trong khi chính ngày Giáng sinh rơi vào thứ Hai 25/12/2023. Như vậy sẽ có 2 ngày lễ buộc, tức lễ Chúa nhật và lễ Giáng sinh, trùng ngày nhau (24/12) và ngay sát nhau (24-25/12): lễ Vọng Giáng sinh cũng như lễ đêm Giáng sinh chồng lấn vào ngày Chúa nhật thứ IV mùa Vọng (24/12). Ủy ban Phụng tự Hội đồng Giám mục Việt Nam trân trọng giới thiệu giải đáp của cha Giuse Phạm Đình Ái, SSS, về phụng vụ lễ Giáng sinh nay:
 

Hàng nghìn người dân Thủ đô và du khách đổ về Nhà thờ Lớn Hà Nội để đón Giáng sinh.

GIẢI THÍCH
Căn cứ vào: (1) “Bảng ghi ngày Phụng vụ” (trong “Quy luật phổ quát về năm Phụng vụ và niên lịch”, số 59), trong đó xác định rằng lễ Giáng sinh ở bậc cao hơn Chúa nhật mùa Vọng; (2) Bộ Giáo luật: “Ai tham dự thánh lễ, cử hành theo lễ nghi Công giáo bất cứ ở đâu, hoặc vào chính ngày lễ hay vào chiều ngày trước lễ, thì người ấy đã chu toàn việc buộc dự lễ” (số 1248§1), chúng ta hiểu như sau:
1. Phụng vụ Chúa nhật thứ IV mùa Vọng sẽ kéo dài từ buổi chiều ngày thứ Bảy 23/12/2023 cho đến buổi chiều ngày Chúa nhật 24/12/2023 và trước thánh lễ Vọng Giáng sinh. Trong khi đó, phụng vụ lễ Giáng sinh sẽ bao gồm ngày Chúa nhật 24/12/2023 (từ buổi chiều) và cả ngày thứ Hai 25/12/2023. Cụ thể là:
- Thứ Bảy, ngày 23/12: từ ban chiều, cử hành thánh lễ Chúa nhật thứ IV mùa Vọng;
- Chúa nhật, ngày 24/12: a/ cử hành các thánh lễ Chúa nhật thứ IV mùa Vọng cho tới trước thánh lễ Vọng Giáng sinh; b/ từ chiều tối của Chúa nhật này, cử hành thánh lễ Vọng Giáng sinh khoảng sau 4 giờ chiều (không luôn luôn được cử hành), và rồi thánh lễ đêm Giáng sinh vào tối muộn;
- Thứ Hai, ngày 25/12: cử hành thánh lễ Giáng sinh rạng đông và thánh lễ Giáng sinh ban ngày.
2. Vì có 2 ngày lễ buộc (lễ Chúa nhật và lễ Giáng sinh) nên các tín hữu không thể chu toàn luật buộc nếu như chỉ tham dự một thánh lễ Giáng sinh vào ngày Chúa nhật 24/12/2023, nghĩa là một thánh lễ không thể thực hiện hai nghĩa vụ, hay một cử hành không thể hoàn thành hai sự ràng buộc. Để chu toàn hai nghĩa vụ riêng biệt này, tín hữu buộc phải tham dự cả 2 thánh lễ, tức lễ [buộc] Chúa nhật và lễ [buộc] Giáng sinh. Như vậy, sau khi đã tham dự lễ Chúa nhật thứ IV mùa Vọng vào chiều thứ Bảy (23/12) hoặc vào chính ngày Chúa nhật (24/12), các tín hữu buộc phải tham dự thêm một thánh lễ Giáng sinh nữa (24-25/12). Tất nhiên, nghĩa vụ duy nhất của tín hữu là tham dự 2 thánh lễ, chứ không nhất thiết phải tham dự một thánh lễ Chúa nhật với các bài đọc và bài lễ của Chúa nhật thứ IV mùa Vọng, và tham dự thánh lễ thứ hai là lễ Giáng sinh với các bài đọc và bài lễ của lễ trọng Giáng sinh (mặc dù điều này là lý tưởng). Ví dụ, tín hữu vẫn có thể chu toàn cả 2 lễ buộc khi tham dự thánh lễ đầu tiên vào chiều Chúa nhật 24/12 nhằm chu toàn bổn phận giữ ngày Chúa nhật [thứ IV mùa Vọng] (cho dù vào buổi chiều này, họ tham dự vào ngay thời điểm giáo xứ cử hành thánh lễ Vọng Giáng sinh) và rồi phải tham dự thêm một thánh lễ Giáng sinh nữa (lễ đêm/ lễ rạng đông/ lễ ban ngày) để chu toàn nghĩa vụ của lễ buộc Giáng sinh.
KẾT LUẬN THỰC HÀNH
1. Phải tham dự vào một trong các thánh lễ Chúa nhật [thứ IV mùa Vọng] diễn ra từ chiều thứ Bảy 23/12/2023 cho đến chiều Chúa nhật 24/12/2024;
2. Phải tham dự thêm nữa vào một trong các thánh lễ Giáng sinh (Vọng/ đêm/ rạng đông/ ban ngày) diễn ra từ chiều Chúa nhật 24/12/2023 cho đến hết ngày thứ Hai 25/12/2023.