Hội dòng 180 năm tuổi

Theo các tài liệu xưa, thời vua Minh Mạng, đạo Công giáo bị bách hại dữ dội, nhất là trong cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi vào năm 1833. Các nhà thờ, tu viện bị tàn phá tan hoang, linh mục, tu sĩ, giáo dân ly tán khắp nơi, trong số đó có không ít các nữ tu Mến Thánh Giá các vùng. Tại miệt Bến Thành, một số chị gặp nhau ở Thủ Thiêm và dừng chân ở đây. Ðến năm 1840, nhà dòng MTG Thủ Thiêm chính thức được thành lập do cha Giuse Niên là bề trên tiên khởi và bà Maria Phước là bà Nhất đầu tiên. Như vậy, Hội dòng MTG Thủ Thiêm là Hội dòng Mến Thánh Giá đầu tiên của giáo phận Sài Gòn và là Hội dòng MTG thứ hai của giáo tỉnh miền Nam (sau MTG Cái Nhum thành lập năm 1800).

Nhà ở ban đầu của các chị chỉ là chòi lá dựng gần gốc me (cây me hiện vẫn xanh tươi trong khuôn viên nhà dòng), nhờ sự cần cù và chuyên chăm lao động, khai hoang vỡ đất..., nên nhà cửa ngày một rộng thêm. Về đời sống thiêng liêng, các chị chỉ suy ngẫm nửa giờ mỗi ngày nhưng đọc kinh rất nhiều. Một tờ báo Pháp vào năm 1845 đã mô tả các nữ tu MTG như sau: “Các nữ tu MTG không hề giữ nội vi, ngay cả vào thời bình. Những lời khấn mà họ tuyên thệ để dâng mình cho Thiên Chúa và dấn thân từ nay sống tiết dục, là những lời khấn đơn. Các phụ nữ đạo đức này đã phải lo việc giáo dục các trẻ nữ; và ngày nay nữa, họ bận tâm lo nâng đỡ kẻ bệnh hoạn và việc trở lại cho các phụ nữ bê bối. Họ sinh sống bằng công việc tay chân của mình, chỉ dùng hai bữa ăn thanh đạm mỗi ngày. Họ ăn chay các ngày thứ 6 và thứ 7 mỗi tuần. Hằng ngày, họ dâng lên Thiên Chúa những lời kinh dài và sốt sắng”.

Thủ Thiêm ngày ấy là một khu rừng hoang vắng, ven sông rải rác vài ba mái nhà lụp xụp và một vài ngôi chùa, miễu của người Miên và người Thổ. Khúc sông này là bến uống nước của voi và trâu rừng. Lo ngại thú rừng, các chị tạm rời gốc me theo kinh Lắp đến tá túc tại kênh chợ Vãi. Mãi đến năm 1863, sau thời gian tạm trú tại Bến Thành, các chị trở về Thủ Thiêm và bắt đầu lại từ đầu. Với sự hỗ trợ của các chủng sinh tại Xóm Chiếu, họ cất được một nhà nguyện mái tranh vách ván và một dãy nhà được ngăn ra nhiều gian để ở.

Nhờ có nhà thờ Thủ Thiêm được thành lập cạnh đó vào năm 1859 nên các chị được đi lễ thường xuyên thay vì mỗi tuần một lần như trước đây. Ngoài giờ kinh nguyện, những nữ tu MTG Thủ Thiêm còn giúp các cha dạy giáo lý, dạy các thiếu nữ việc tề gia nội trợ, nhất là yêu mến đức trong sạch. Cha Gabriel Nguyễn Khắc Thành, chánh xứ Thủ Thiêm tiên khởi, bề trên thứ hai của dòng MTG Thủ Thiêm đã gợi ý và giúp dòng phương tiện sinh sống như nuôi tằm, kéo sợi, dệt vải, dệt chiếu, làm ruộng, vườn... Với vài ba con trâu, dần dần các chị đã biến nơi sình lầy thành những sóng đất cao bao quanh những vườn dâu, vườn rau và ruộng lúa...

Trường học thánh Anna

Cuộc sống âm thầm phục vụ đã để lại trong lòng người dân sống quanh vùng một niềm cảm mến và kính phục nên nhiều thiếu nữ đến xin gia nhập. Những năm sau đó, dòng tiếp tục nỗ lực huấn luyện, đào tạo không ngừng để đáp ứng sứ vụ. Cơ sở vật chất cũng được tu sửa và xây mới để đủ cho nhu cầu thực tế, số nữ tu và dự tu cũng không ngừng tăng lên theo thời gian...

Lời Tòa soạn: Nhà thờ Thủ Thiêm và nhà dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm là hai công trình năm 2019 đã được thành phố quyết định xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật ngày 24.12.2019 vừa qua, tạo nên điểm nhấn về lịch sử, văn hóa, tôn giáo trong khu đô thị mới Thủ Thiêm. Gần đây, ông Huỳnh Thanh Nhân, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao TPHCM cũng cho biết, nhà thờ và Tu viện Mến Thánh Giá Thủ Thiêm sẽ được trình hồ sơ để xếp hạng di tích kiến trúc - nghệ thuật, ngõ hầu được bảo vệ theo Luật Di sản Văn hóa năm 2001 và các văn bản pháp luật liên quan. Quả là niềm vui nối tiếp niềm vui ! Xuân về, Công giáo và Dân tộc mời bạn đọc cùng “thăm” lại một Thủ Thiêm xưa với những “chứng nhân trăm năm”, với những tài liệu ngược dòng thời gian, trong tâm tình nhìn về quá khứ để hiểu và càng thêm trân quý các giá trị, ngõ hầu, gìn giữ cho mai sau. Loạt bài cũng có những phân tích, đánh giá, góp ý của các chuyên gia, nhà nghiên cứu về một không gian đô thị có tính nối tiếp giữa cái cũ và cái mới, giữa truyền thống và hiện tại, giữa đạo và đời, đời trong đạo, mà hình ảnh một Thủ Thiêm nay với những tiện ích, nhà cửa, cao ốc hoa lệ… gắn với tháp chuông giáo đường, tu viện cổ kính sẽ tạo nên một không gian hài hòa…

Vĩnh Phước
Nguồn: http://www.cgvdt.vn/cong-giao-viet-nam/hoi-dong-180-nam-tuoi_a10535