Thánh Phao lô Phạm Khắc Khoan

Thánh Phaolô Phạm Khắc Khoan.

Khi cả nhà đến định cư tại Trại Bò thuộc giáo xứ Hảo Nho thì gặp linh mục Thạch. Chính vị linh mục này đã khuyên bảo và cả nhà ngài đã gia nhập Công giáo và nhận cậu Phaolô vào tu tập tại giáo xứ Hảo Nho.

Khi là thày giảng, ngài đến phục vụ tại Vĩnh Trị. Mọi người đều khen thày là đạo đức, hiền lành nhất là hay thương yêu người nghèo khó. Còn bản thân thì thường ăn chay, hãm mình. Khi đã là linh mục, ngài càng sống thanh đạm hơn. Vào Mùa Chay, ngài ăn chay liên tục. Ngài thường đi bộ chứ không dùng cáng. Quần áo ngài mặc là vải thường. Khăn đội đầu cũng vậy. Ngài thường ngồi tòa giải tội đến khuya và kiên nhẫn nghe hối nhân xưng tội. Ngài hay đi thăm giáo dân, khuyên bảo họ sống tốt lành nên giáo dân quý mến ngài lắm.

Được cử về coi sóc giáo xứ Phúc Nhạc (GP. Phát Diệm). Dù có 3 cha phó giúp việc nhưng ngài vẫn trực tiếp đi các họ đạo ở Phúc Nhạc, Đông Biên, Tôn Đạo để làm mục vụ. Hôm ngài đến làng Đông Biên thì trời tối, ông Phó Tổng Dụ ra mời ngài vào nhà nghỉ để sáng hôm sau đi tiếp. Lý trưởng làng là người không có đạo, nghe tin có linh mục ở làng liền cho tuần vây bắt cha cũng với 2 thày giảng tên là Thanh và Hiếu. Cả ba người được giải lên tỉnh Ninh Bình ngay. Dọc đường, em trai ngài muốn bỏ tiền chuộc hoặc chịu bắt thay nhưng cha không chịu vì cho đấy là phần phúc của mình. Bị giam ở tỉnh ba năm, nhiều lần được khuyên nhủ bỏ đạo để được tha nhưng ngài không chịu. Quan ra lệnh đánh dã man nhưng cũng không khuất phục được ngài dù năm đó ngài đã 68 tuổi. Ngài chỉ can đảm thưa lại một điều: dù có chết, tôi cũng không bỏ đạo.
Cả ba cha con đều cùng một lòng, một dạ như nhau. Gặp quan, ngài vẫn mềm mỏng, lịch sự đối đáp khiến quan nha rất kính nể. Một lần quan khuyên ngài phá khóa, ngài nói: Giả sử vua sai quan đi đánh giặc nhưng quan lại đầu hàng giặc thì quan có xứng đáng với đức vua không? Chúng tôi theo Chúa, Chúa còn là vua vĩ đại nhất trong các vua nên chúng tôi đâu có dám phản bội Chúa. Quan giận lắm sai đánh cha 12 roi mây. Đến lượt quan án xét hỏi, ngài vẫn một mực thưa như vậy. Một hội đồng xử án của tỉnh triệu ngài đến để chất vấn. Ngài vẫn một lời thưa rằng, các quan có thương thì tha, còn có chết tôi cũng không bỏ đạo. Các quan liền bắt ngài đeo gông nặng và giam cầm riêng từng người để không thể trao đỏi với nhau được. Rồi họ phao tin, hai thày giảng của cha đã đồng lòng phá khóa. Ngài buồn phiền lắm chỉ biết cầu nguyện. Nhưng hôm sau, có người vào thăm nói cho biết sự thật: hai thày giảng Thanh và Hiền vẫn can trường giữ đạo. Ngài mừng lắm, dâng lời tạ ơn Chúa. 

Các quan xử ngài phải trảm quyết và bêu đầu 3 ngày cho dân chúng sợ hãi. Nghe tin, ngài mừng lắm vì được làm chứng đức tin là ơn trọng đại. Nhưng khi đưa án vào kinh đô, vua lại không châu phê vì ngài đã quá 60 tuổi nên truyền giam ngục chứ không phải chém đầu. Biết được án này, ngài buồn phiền vì không được phúc tử đạo. Có linh mục cải trang vào thăm ngài giải tội cùng cho ngài chịu Mình Thánh chu đáo. Nhiều bổn đạo vào thăm ngài, biếu quà bánh. Ngài chia cho anh em tù và cả lính canh nữa nên họ cũng vị nể ngài. Lúc ngài đọc kinh, cầu nguyện, lính bắt mọi người trật tự để không làm ảnh hưởng đến ngài. Chúng còn cho phép ngài rửa tội cho hai đứa trẻ bị ốm nặng trong tù.
 

Một góc nhà thờ Phúc Nhạc (GP. Phát Diệm). Ảnh: CTV

Ngày 22/11/1839, vua Minh Mạng bắt quan Ninh Bình phải buộc ngài phá khóa. Các quan liền mời ngài lên ăn trầu trò chuyện để dụ dỗ nhưng cũng không được. Nhiều lần như thế, quan buộc phải tuyên bố xử trảm ba người vào ngày 28/4/1840. Cả ba người vừa đi ra pháp trường vừa hát bài Haleluia. Khi chém đầu xong, giáo dân xin xác cha và 2 thày đưa về an táng tại nhà thờ Phúc Nhạc. Ngày 27/5/1900, Đức Giáo hoàng Lêô XIII đã phong các ngài lên hàng chân phước tử đạo và Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã tôn vinh các ngài lên bậc hiển thánh tử đạo ngày 19/6/1988.

Bích Hải