Cao Bằng: Thách thức trong bố trí đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số

Người dân xã Phong Châu, huyện Trùng Khánh chủ yếu sản xuất nông, lâm nghiệp; để nâng cao thu nhập, giảm nghèo thì bên cạnh việc đầu tư phương tiện cơ giới, người dân cần phải có đất sản xuất. Tuy nhiên theo lãnh đạo UBND xã Phong Châu, việc mở rộng diện tích đất canh tác là rất khó khăn. Xã có diện tích tự nhiên rộng (2.577ha) nhưng chủ yếu núi đá; diện tích đất sản xuất nông nghiệp chỉ có 367,11ha. Trong khi toàn xã có 518 hộ, với khoảng 2.065 nhân khẩu.
Không chỉ khó mở rộng diện tích đất canh tác cho người dân để thúc đẩy phát triển sản xuất, mà ở xã Phong Châu, quỹ đất ở cũng rất hạn hẹp. Toàn xã có 374,77ha đất phi nông nghiệp, đã cơ bản được bố trí để xây công trình trụ sở hành chính, công trình phục vụ kinh tế - xã hội, dân sinh và đất ở. Vì thế, không ít hộ trên địa bàn xã thuộc diện nghèo vì thiếu đất ở, nhà ở, một hộ có nhiều nhân khẩu cùng chung sống.

Đồng bào dân tộc Sán Chỉ xã Nam Cao, huyện Bảo Lâm, Cao Bằng sản xuất nông nghiệp

Báo cáo năm 2023 của UBND tỉnh Cao Bằng cho thấy, toàn tỉnh có 6.369 hộ nghèo và 2.799 hộ cận nghèo không có đất sản xuất, đất ở. “Ngoài ra, toàn tỉnh còn có 21.357 hộ nghèo và 12.091 hộ cận nghèo không có vốn sản xuất, kinh doanh; 7.257 hộ nghèo và 3.007 hộ cận nghèo không có công cụ/phương tiện sản xuất”.

Hỗ trợ đất ở, đất sản xuất là nội dung chính sách thuộc Dự án 1 của Chương trình MTQG 1719. Để triển khai nội dung này, ngày 30/12/2022, UBND tỉnh Cao Bằng đã ban hành Quyết định số 41/2022/QĐ-UBND quy định về định mức đất ở, định mức bình quân đất nông nghiệp cho hộ DTTS nghèo; hộ nghèo dân tộc Kinh sinh sống ở xã đặc biệt khó khăn, thôn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025.

Theo Quyết định số 41/2022/QĐ-UBND của UBND tỉnh Cao Bằng, định mức bình quân đất nông nghiệp của hộ gia đình được tính theo công thức: Số nhân khẩu của hộ x 590m2 (590m2 là định mức diện tích bình quân đất chuyên trồng lúa của 01 nhân khẩu). Trong điều kiện trên 90% tổng diện tích tự nhiên của tỉnh là núi đá, sông suối; đất sản xuất nông nghiệp chỉ chiếm 1,4% diện tích đất tự nhiên thì việc bố trí quỹ đất để hỗ trợ đất sản xuất cho các hộ có nhu cầu là rất khó khăn.
Trong giai đoạn 2016 – 2020, tỉnh đã triển khai chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS theo Quyết định số 2085/QĐ-TTg ngày 31/10/2016. Tuy nhiên, tỉnh cũng không thực hiện được do chưa bố trí được quỹ đất.

Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS, thúc đẩy tiến độ giải ngân Dự án 1 thuộc Chương trình MTQG 1719, ngày 11/10/2024, UBND tỉnh Cao Bằng đã có Tờ trình số 2722/TTr-UBND, trình HĐND tỉnh xem xét, ban hành Nghị quyết quy định chính sách về đất đai đối với đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh. Việc ban hành chính sách này cũng nhằm cụ thể hóa những quy định mới của Luật Đất đai năm 2024.