Đức Thánh Cha bổ nhiệm tân Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh

Tòa Thánh Vatican đã có thông cáo chính thức với nội dung như sau: "Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhận đơn từ chức của Đức hồng y Quốc vụ khanh Toà Thánh Tarcisio Bertone, chiếu theo điều khoản số 354 của Bộ Giáo luật, nhưng ngài xin Đức hồng y Tarcisio Bertone tiếp tục giữ chức vụ này cho đến ngày 15 tháng 10 tới đây với mọi thẩm quyền của chức vụ này.
 
Đồng thời, Đức Thánh Cha bổ nhiệm Đức Tổng Giám mục Pietro Parolin, hiện đang làm Sứ thần Toà Thánh tại Venezuela làm tân Quốc vụ khanh Toà Thánh. Theo đó, Đức Tổng Giám mục  Pietro Parolin sẽ nhận chức vụ ngày 15 tháng 10 tới đây."
 
Được biết rằng, trong dịp đó, Đức Thánh Cha sẽ tiếp kiến các cấp trên và chức sắc của Phủ Quốc vụ khanh Toà Thánh để công khai cám ơn Đức hồng y Tarcisio Bertone vì lòng trung thành và quảng đại phục vụ Toà Thánh và giới thiệu vị Quốc vụ khanh mới. Mặc dù Đức Giáo Hoàng là nguyên thủ quốc gia, nhưng Quốc Vụ Khanh thường hành xử như người cầm đầu chính phủ, cả trong các vấn đề đối nội lẫn trong các liên hệ ngoại giao của Giáo Hội, biến ngài gần như một thủ tướng.
 
Cũng trong ngày 31 tháng 8 năm 2013, Đức Thánh Cha Phanxicô đã tái bổ nhiệm các chức vụ quan trọng tại Phủ Quốc vụ khanh Tòa Thánh, đó là Đức Tổng Giám mục Giovanni Angelo Becciu người Italia làm Phụ tá Quốc vụ khanh,; Đức Tổng Giám mục Dominique Mamberti người Pháp làm Ngoại trưởng; Đức Tổng Giám mục Georg Gaenswein người Đức tiếp tục làm Chủ tịch Phủ Giáo hoàng; Đức ông Peter Wells, người Mỹ, làm Phó Phụ tá Quốc vụ khanh, và Đức ông Antoine Camilleri, người Malta, tiếp tục cương vị làm Thứ trưởng Ngoại giao của Tòa Thánh. Đây là các chức vị chủ chốt, có vai trò quan trọng trong việc điều hành và liên hệ của Tòa Thánh.
 
Đức Tổng Giám mục  Pietro Parolin, tân Quốc vụ khanh Toà Thánh, năm nay 58 tuổi, sinh ngày 17 tháng 1 năm 1955 tại Schiavon, một thị trấn ở tỉnh Vicenza, miền bắc nước Ý. Ngày 27 tháng 4 năm 1980, Ngài được thụ phong linh mục. Sau đó, ngài vào trường ngoại giao Toà Thánh từ năm 1983. Sau khi đậu Tiến sĩ Giáo luật tại Đại học Giáo hoàng Gregoriana với luận án về Thượng Hội Đồng Giám mục, Cha Parolin bắt đầu phục vụ trong ngành ngoại giao Toà Thánh từ ngày 1-7-1986, trước tiên tại Toà Sứ thần Toà Thánh ở Nigeria, rồi Messico và sau đó tại Phủ Quốc vụ khanh Toà Thánh từ năm 1992. Về ngôn ngữ, ngoài tiếng mẹ đẻ là tiếng Ý, ngài thông thạo tiếng Pháp, Anh, Tây Ban Nha.
 
Ngày 30-11-2002, ngài được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Ngoại giao về quan hệ với các quốc gia, thay thế Đức ông Celestino Migliore, được thăng Tổng Giám mục và làm Quan sát viên thường trực của Toà Thánh tại Liên Hiệp Quốc có trụ sở New York, qua hai thời Quốc vụ khanh là Đức Hồng y Sodano và sau đó với Đức hồng y Bertone. Trong vai trò này, ngài thường hành xử một cách không chính thức như là thương thuyết gia hàng đầu của Vatican với thế giới bên ngoài.
 
Trong tư cách thứ trưởng ngoại giao, Đức ông Parolin đã sang Việt Nam 3 lần để viếng thăm Giáo Hội và làm việc với các quan chức Ngoại giao và Tôn giáo của chính phủ Việt Nam trong những vấn đề có liên hệ với Giáo Hội: lần đầu từ ngày 27-4 đến 2-5-2004; lần thứ hai từ ngày 5 đến 11-3-2007; lần thứ ba từ ngày 16 và 17-2-2009.
 
Sau khi dẫn đầu Phái đoàn Tòa Thánh đến làm việc tại Việt Nam từ 5-11/3/2007 với Chính phủ và thăm Giáo hội Công Giáo tại Việt Nam, Đức ông Parolin đã phát biểu cảm tưởng về Giáo Hội Việt Nam như sau: “Giáo Hội Việt Nam là một Giáo Hội dũng cảm, năng động và đầy sức sống, mà một dấu chỉ là số lượng đông đảo các ứng sinh vào tác vụ linh mục và đời sống tu trì. Ðấy cũng là một Giáo Hội rất dấn thân vào xã hội. Chăm sóc những người thiếu thốn, và ước ao cống hiến nhiều hơn trong giáo dục và trong các vấn đề xã hội, hầu được đóng góp nhiều hơn, chất lượng hơn và hiệu quả hơn cho đất nước và người dân, không phân biệt tín ngưỡng tôn giáo. Cuối cùng đấy là một Giáo Hội ý thức những vấn đề liên quan đến việc công nghiệp hóa nhanh chóng của đất nước và đến cái sục sôi của việc phát triển kinh tế; một Giáo Hội đang chuẩn bị để đối đầu với mọi thách thức.”
 
Năm 2007, Đức ông Pietro Parolin đã nói như sau về việc thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam: “Về điểm này, tôi cần nhắc lại rằng thiết lập quan hệ ngoại giao không có nghĩa là mọi vấn đề còn tồn đọng đã được giải quyết hết. Quan hệ ngoại giao không chỉ là một điểm đến, nhưng còn là và nhất là một điểm khởi hành. Ðấy là một dấu chỉ rõ ràng! Dấu chỉ rằng ta có thể đối diện với nhau trong tinh thần xây dựng để thiết lập những tương quan mới, và ta cũng sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn. Qua quan hệ ấy, và nhờ việc trao đổi giữa các đại diện, hai bên sẽ có những kênh đặc biệt để có được thông tin về nhau, những thông tin đúng đắn và tích cực. Ðiều này rất là quan trọng để có thể giữ gìn một quan hệ tốt đẹp đối với nhau.”
 
Đức ông Parolin cũng đã hướng dẫn phái đoàn của Toà Thánh thương thuyết với các quan chức nhà nước Trung Quốc về tình trạng Giáo hội Công giáo tại nước này.
 
Vào tháng 9-2009, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI bổ nhiệm ngài làm Sứ thần Toà Thánh tại Venezuela, và khoảng một tuần trước đó, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI truyền chức giám mục cho ngài và một số vị khác, phụ phong là Đức hồng y Bertone.
 
Đức Tổng Giám mục  Parolin là vị Quốc vụ khanh trẻ nhất sau Đức cha Eugenio Pacelli, về sau là ĐGH Piô XII, được bổ nhiệm làm Quốc vụ khanh Toà Thánh năm 1930, lúc mới 54 tuổi. Việc đề cử Đức tổng giám mục Parolin còn trẻ tuổi vào chức vụ then chốt hàng đầu trong Tòa Thánh Vatican, như một “Alter Ego, cánh tay phải” của Đức Giáo Hoàng trong công việc ngoại giao cùng điều hành những công việc hành chánh trong giáo triều, đã gây ngạc nhiên cho nhiều người. Với chức vụ là Quốc vụ Khanh Tòa Thánh, rồi đây trong tương lai rất gần, trong công nghị Hồng y sắp tới, ngài sẽ được thăng chức vị Hồng Y.
 
Trong tuyên ngôn công bố sau khi có tin bổ nhiệm, Đức Tổng Giám mục  Parolin nồng nhiệt và kính mến cám ơn Đức Thánh Cha vì sự tín nhiệm của ngài, đồng thời “tái bày tỏ ý chí và sự sẵn sàng hoàn toàn cộng tác với Đức Thánh Cha và dưới sự hướng dẫn của Đức Thánh Cha để làm vinh danh Chúa hơn, mưu ích cho Hội Thánh và sự tiến bộ cũng như hoà bình của nhân loại, để nhân loại tìm được những lý do để sống và hy vọng”.
 
Trong lời cảm ơn của mình, vị tân Quốc vụ khanh Tòa thánh cũng phát biểu: “Tại thời điểm này, khi quyết định bổ nhiệm tôi làm Quốc Vụ Khanh được công bố, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành đối với Đức Thánh Cha, về sự tin tưởng Ngài đã dành cho tôi dù tôi bất xứng, và một lần nữa, tôi xin bày tỏ với Ngài rằng tôi mong ước và hoàn toàn sẵn sàng làm việc với Ngài và dưới sự hướng dẫn của Ngài vì vinh quang Thiên Chúa, vì lợi ích của Hội Thánh, và vì sự tiến bộ và nền hòa bình của nhân loại…”
 
Đức Tổng Giám mục cũng nhắc và ghi ơn ĐGH Bênêđictô XVI, Đức hồng y Bertone và các vị bề trên tại Phủ Quốc vụ khanh. Ngài cũng bày tỏ lòng tín thác nơi ơn Chúa, mặc dù đứng trước nhiệm vụ khó khăn và nhiều đòi hỏi. “Tôi phó thác cho lòng yêu thương từ bi của Chúa, mà không gì và không ai có thể tách tôi ra khỏi; tôi cũng phó thác cho lời cầu nguyện của mọi người”, ngài nói.
 
Đức Hồng y Quốc vụ khanh Bertone rời bỏ chức vụ ngay trước sinh nhật lần thứ 79 của mình, như vị tiền nhiệm là Đức Hồng y Angelo Sodano, hiện là Niên trưởng Hồng y đoàn, đã làm. Đức hồng y Tarcisio Bertone, tu sĩ Dòng Don Bosco, trước đó đã làm Tổng Giám mục của Geneva cho đến khi được Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI chọn làm Quốc vụ khanh vào năm 2006, một năm sau khi Đức Ratzinger được bầu làm Giáo hoàng. Kỳ lạ thay, việc đề cử Đức hồng y Bertone được công bố vào tháng 6, nhưng ngài chỉ tiếp nhận chức vụ vào tháng 9: Vị tân Quốc vụ khanh của Vatican phải đối phó với cuộc khủng hoảng xoay quanh bài phát biểu gây tranh cãi của Đức Bênêđictô XVI tại Regensburg.
 
Việc lựa chọn một vị giám chức không thuộc giới ngoại giao của Vatican - đây không phải là lần đầu tiên đối với Giáo Hội - bắt nguồn từ những người quen thuộc với Đức Ratzingerr và thân cận với Đức hồng y Bertone, được hợp nhất từ năm 1995 đến năm 2002, khi Đức hồng y Bertone là thư ký của Bộ Giáo lý Đức tin, lúc đó Đức hồng y Joseph Ratzinger là người đứng đầu.
 
Vị nguyên Tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin ấn tượng bởi cách làm việc và lòng trung thành của Đức hồng y Bertone. Đây là lý do Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI đã chọn Đức hồng y Bertone và bảo vệ ngài cho đến cùng, bất chấp sự phản đối từ các thành viên khác của giáo triều. Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI thậm chí từ chối các yêu cầu và đề xuất thay thế Đức hồng y Bertone từ những vị hồng y khác trong những năm gần đây.
 
ĐHY Bertone - vẫn còn là Hồng y Thị thần (Camerlengo) của Giáo hội và hiện vẫn giữ nhiệm vụ của ngài trong Hội đồng Giám sát Ngân hàng Vatican - đã biết việc thay thế ngài vào cuối mùa hè. Nhìn vào những tiền lệ gần đây, rất dễ dàng nhận thấy việc thay thế Đức hồng y Bertone, một phần do tuổi tác của ngài, đã đến một cách nhanh chóng. Vào tháng 10-1958, Đức Gioan XXIII đã chọn vị Quốc vụ khanh ngay trong buổi chiều ngài được bầu làm Giáo hoàng, nhưng vì vị trí đó đã bị bỏ trống từ năm 1944. Vị trí này vẫn để trống kể từ khi Đức Hồng y Luigi Maglione qua đời; Đức Giáo hoàng Piô XII đã không thay người khác mà chọn Đức hồng y Montini và Tardini, hai vị thay thế tạm (substitudes). Vào tháng 6-1963, Đức Thánh Cha Phaolô VI đã quyết định giữ vị Quốc vụ khanh - Đức hồng y Hồng y Amleto Cicognani, 80 tuổi - của người tiền nhiệm thêm 6 năm nữa. Cả Đức Gioan Phaolô I và Gioan Phaolô II đều giữ vị Hồng y người Pháp Jean Villot làm Quốc vụ khanh, mặc dù Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã viết rằng một Giáo hoàng không phải người Ý nên có một Quốc vụ khanh là người Ý. Đức hồng y Villot, vẫn là vị Quốc vụ khanh Toà Thánh duy nhất đã phục vụ dưới 3 triều Giáo hoàng cho đến khi qua đời vào tháng 3-1979 và được thay thế bởi Đức hồng y Agostino Casaroli.
 
Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II chấp nhận việc từ nhiệm của Đức hồng y Casaroli khi nhân vật biểu tượng cho Ostpolitik (cởi mở) được 76 tuổi. Đức hồng y Angelo Sodano đã trở thành Quốc vụ khanh Toà Thánh tiếp theo, ngài giữ vị trí này trong triều đại Giáo hoàng Bênêđictô XVI gần 1 năm rưỡi (từ tháng 4-2005 đến tháng 9-2006).
 
Việc bổ nhiệm vị tân Quốc vụ Khanh trong triều đại Đức Giáo Hoàng Phanxico đã được nói đến nhiều với những phỏng đoán chờ đợi từ lâu nay. Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 7 vừa qua, Đức Hồng y Tổng Giám mục Timothy Dolan của New York đã phàn nàn về việc Quốc vụ khanh Toà Thánh vẫn chưa được thay thế, mặc dù đã có những lời chỉ trích ngài trong các cuộc họp trước Mật tuyển viện. “Tôi hy vọng rằng sau khi mùa hè tạm lắng, chúng ta sẽ thấy dấu hiệu một số chi tiết về những thay đổi trong việc quản lý”, vị Giám chức Mỹ nhận xét, trước đó ngài cho biết ngài dự kiến sẽ có việc thay đổi nhân sự trước khi nghỉ hè, như nhiều người khác đã dự đoán sai.
 
Triều đại mới của Đức Thánh Cha Phanxico đang mang lại những hi vọng mới. Những thay đổi của Đức Thánh Cha Phanxico đã có tác đông mạnh mẽ, định một hướng mới, tươi trẻ và năng động, sát thực cho Giáo hội Công giáo. Và việc Đức Tổng Giám mục Parolin làm Quốc vụ khanh sẽ mang lại nhiều hy vọng mới cho Giáo hội Công Giáo tại Việt Nam, nơi ngài đã ba lần viếng thăm và làm việc, với những hiểu biết về tâm tư và nguyện vọng của mọi thành phần Dân Chúa.

Thiên Ân

tổng hợp