Độc đáo ngày Tết sớm hơn cả nước một tháng của người Mông nơi cuối trời Tây Bắc
Một trong những nét đặc trưng của Tết H’Mông là việc chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi Tết đến. Người dân sẽ dọn dẹp nhà cửa, phơi phóng quần áo và cất gọn gàng những vật dụng cá nhân. Hành động này không chỉ giúp làm sạch không gian sống mà còn mang ý nghĩa cầu mong một năm mới an lành, may mắn.
Những dụng cụ sẽ được rửa sạch sẽ và để cạnh bàn thờ tổ tiên.
Bánh dày và rượu ngô là hai món không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người H’Mông. Bánh dày tượng trưng cho mặt trời và mặt trăng, là biểu tượng của sự sinh sôi nảy nở và no đủ. Để làm ra những chiếc bánh dày dẻo thơm, người dân cùng nhau giã gạo trong không khí vui tươi, đầm ấm. Còn rượu ngô, được xem như “nước thần”, mang đến sự ấm áp và may mắn cho gia đình.
Cùng nhau giã gạo được coi là hoạt động gắn kết trong dịp Tết của người dân H’Mông.
Cũng như người Kinh, người H'Mông rất coi trọng việc thờ cúng tổ tiên. Đêm giao thừa, mỗi gia đình đều chuẩn bị mâm cơm cúng đầy đủ để tỏ lòng thành kính với ông bà, tổ tiên. Bàn thờ được đặt trang trọng ở vị trí trung tâm của nhà, trên bàn thờ có đầy đủ hương hoa, trái cây và các món ăn truyền thống.
Mâm cơm truyền thống của người H’Mông vào dịp Tết.
Vào sáng mùng Một Tết, người H'Mông thường dậy sớm để gánh nước mới về. Ngày xưa, người dân H’Mông phải gánh nước ở xa, còn ngày nay bể nước tập trung nên thuận tiện hơn cho họ trong dịp Tết. Họ quan niệm rằng người nào gánh nước trước sẽ gặp nhiều may mắn trong năm mới.
Ngoài ra, trong ba ngày Tết, người H'Mông kiêng kỵ nhiều việc như không gọi tên nhau vào sáng sớm, không ăn cơm chan canh, không dùng miệng thổi bếp... Những tục lệ này thể hiện sự tôn trọng đối với các vị thần linh và mong muốn được ban phước lành.
Người dân H’Mông mặc trang phục đầy màu sắc để đi du xuân.
Tết cổ truyền của người H’Mông không chỉ là dịp để sum họp gia đình mà còn là dịp để cộng đồng cùng nhau vui chơi, giao lưu. Các trò chơi dân gian như ném pao, đánh cù, hát đối... được tổ chức để mọi người cùng nhau thư giãn và tạo không khí vui tươi, phấn khởi. Qua những phong tục tập quán độc đáo, người H’Mông đã gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc mình.