Thăm nhà thờ kiểng Orange

Những ngày cuối năm 2019, có dịp thăm người thân tại Hoa Kì, tôi cứ ao ước được ghé nhà thờ Chánh toà giáo phận Orange nổi tiếng thế giới, nơi có đông đảo người Việt Nam mình định cư. Nhà thờ Chính tòa Chúa Kitô (Christ Cathedral), thường gọi là nhà thờ Kiếng, tọa lạc tại số 13280 Chapman Ave., Garden Grove, CA 92840, đã chính thức hoạt động, sau bảy năm chỉnh trang, chuyển đổi từ nhà thờ Tin Lành sang nhà thờ Công giáo. Tôi ghé tham quan nhà thờ hai lần. Lần đầu đi vào ngày thường, chỉ đủ thời gian nhìn ngắm công trình “Tháp Hy Vọng” đồ sộ, thăm thư viện, chiêm ngắm các tượng đài, chụp hình lưu niệm. Lần thứ hai, tôi được tham quan nội thất ngôi nhà thờ mới khánh thành, vào tháng 7/2019 còn thơm mùi sơn mới, nhờ vợ chồng anh chị Khải Trang, định cư nơi này đã được hơn ba năm hướng dẫn. Hôm ấy là Chúa nhật đầu tháng 11, sau ngày lễ các Đẳng, tham dự thánh lễ cử hành lúc 13 giờ 15. Chúng tôi đến nơi đã thấy đông đảo bà con mình tấp nập tiến vào nhà thờ, hai bãi xe phía đầu, phía hông đầy ắp xe. Bên phía trái nhà thờ ngày đó, có khu “chợ nhỏ”, với những sạp hàng của một dòng tu bên nhà (VN), bày bán đồ lưu niệm Phụng vụ, kinh sách, đĩa nhạc, đĩa Audio các bài giảng xin ủng hộ. Cũng có sạp bán các loại trái cây đặc sản của người giáo dân Việt trồng được mang đến bán gây quỹ từ thiện của một đoàn thể trong xứ. Ngôi nhà thờ trông thật nguy nga với màu trắng sáng sang trọng. Toàn bộ khu vực được bao quanh bởi những hàng dừa, cây cọ châu Mỹ xanh mát, trông thật hài hòa an bình giữa một một đô thị sầm uất.

Giáo phận Orange có nhiều cộng đoàn Công giáo Việt Nam và là khu vực có đông người Việt nhất tại Hoa Kỳ. Tại nhà thờ Chánh tòa mang thánh hiệu Chúa Kitô, hàng tuần có thánh lễ tiếng Việt vào 17 giờ 30 các ngày trong tuần. Chiều thứ bảy có thánh lễ lúc 18 giờ 15 (Lễ Chúa nhật). Ngày Chúa nhật có các thánh lễ vào 6 giờ 15 và 15 giờ 30. Riêng thánh lễ lúc 13 giờ 15 hát bộ lễ bằng tiếng Latinh, ca trưởng là một người Mỹ, nhưng nghi thức phụng vụ cử hành hoàn toàn bằng tiếng Việt. Tại giáo xứ Chính tòa có hai linh mục phó xứ quản nhiệm cộng đoàn Việt Nam là cha Phạm Christopher Tuấn và cha Trương Quyền. Ngoài ra còn có một Phó tế vĩnh viễn là thầy sáu Nguyễn Khiết. Cộng đoàn Việt Nam cũng có cơ cấu tổ chức như một xứ đạo bên nhà, có ban đại diện cộng đoàn, hiện nay ông Phạm Văn Ry là chủ tịch, có các lớp giáo lý, các đoàn thể Công giáo tiến hành như Huynh đoàn Đa Minh, Hội Các bà mẹ Công giáo, Legio Mariae, Phạt tạ Thánh Tâm, Thiếu nhi Thánh Thể... và các ca đoàn. Hàng tháng cũng có sinh hoạt riêng của mỗi đoàn thể.

Cộng đồng Công giáo Việt Nam giáo phận Orange còn được ưu ái dành cho một phần đất trong khuôn viên nhà thờ, tới đây sẽ tiến hành xây dựng “Linh đài Đức Mẹ La Vang”. Linh Đài này sẽ là nơi quy tụ của hàng triệu người khi họ đến kính viếng nhà thờ Chính tòa Chúa Kitô, một nơi có tầm vóc lịch sử, và sẽ là niềm hãnh diện về một di sản đức tin của người Công giáo Việt Nam. Linh đài được xây dựng trong khuôn viên nhà thờ Chính Tòa, nằm về hướng Đông Bắc và trong khu vực công trường Thánh Mẫu. Linh đài là tụ điểm của công trường Thánh Mẫu trang trọng, và trong tương lai cũng sẽ có những linh đài khác ghi dấu Đức Mẹ hiện ra tại các địa điểm khác trên thế giới. Vào ngày 20/2/2019, Đức Giám mục Vann, chánh tòa giáo phận Orange, đã chính thức chỉ định Đức Giám Mục phụ tá Thomas Nguyễn Thái Thành, làm đại diện phụ trách trông coi “Dự án linh đài Đức Mẹ La Vang”. Cộng đồng Công giáo Việt Nam giáo phận Orange có khoảng 100.000 tín hữu. 

Trong nhiều năm trước, giáo phận đã lên kế hoạch xây dựng một nhà thờ mới để có thể tổ chức các sự kiện đặc biệt như các lễ truyền chức. Tuy nhiên, đề xuất này đưa ra một giá khá cao. Đến khi nhà thờ Phalê của Mục sư Schuller bị phá sản vào năm 2010, giáo phận thay đề xuất xây mới nhà thờ bằng việc mua khu vực (campus) rộng lớn này ở thành phố Garden Grove. Diện tích của nhà thờ là 78,000 sq ft, nằm trên khoảng đất rộng 34 mẫu, có trung tâm văn hóa, hai phòng triển lãm, hội trường Arboretum văn phòng giáo phận, trường học, nghĩa trang, và tòa nhà mang tên “Tower of Hope,” được xây năm 1968, cao 13 tầng. Tháp chuông nhà thờ cao khoảng 70 mét, nằm ngay bên cạnh.

Giáo hội Công giáo Orange County mua lại tòa nhà này với chi phí $57.5 triệu và chi ra $77 triệu để sửa đổi thành nhà thờ Chúa Kitô. Mặc dù chỉ thay đổi cấu trúc bên trong tòa nhà, nhưng dự án đã tiêu hao 100,000 giờ lao động của 110 đội công nhân xây dựng, thi công liên tục từ 6/2017 đến tháng 9/2018. Bước vào bên trong tòa nhà, là một không gian rộng 46,000 foot vuông, lộng lẫy, uy nghi và tráng lệ. Trên trần nhà, 11,000 tấm panel hợp kim nhôm, có bốn cánh tự động đóng/mở từ 0 đến 45 độ, như cánh hoa vô cùng duyên dáng, che phủ khoảng 88,000 foot vuông kiếng và che đi hệ dàn thép khổng lồ. Dưới ánh sáng mặt trời, các tấm panel phản xạ, tạo ra những mảng màu sáng tối lấp lánh thật vi diệu. Theo các kỹ sư thiết kế, các tấm panel này không những tạo ra thẩm mỹ cho tòa nhà, mà còn giúp ngăn ngừa tia cực tím, che bớt ánh nắng mặt trời và giảm nhiệt bên trong. Mọi thứ còn thơm tho mùi của nội thất mới, nền gạch lát mới, các hàng ghế gỗ sồi mới, trần nhà mới. Điểm nổi bật nhất, linh thiêng nhất trong không gian chính tòa là khu vực bàn thờ hoàn toàn bằng đá cẩm thạch. 

Toàn cảnh khu vực bàn thờ, ghế Giám mục, bục giảng, tất cả làm bằng đá cẩm thạch nguyên khối nhập cảng từ Ý. Bên cạnh bàn thờ, là một hàng ghế dài, trong đó có một chiếc ghế lớn nhất ở chính giữa, được gọi là “Bishop’s Chair” (Ghế Giám mục) cũng làm bằng đá cẩm thạch. Bên dưới bàn thờ có một hộp gỗ tuyết tùng, đựng các thánh tích từ những vị thánh và những người đã sống và chết vì đức tin của họ, trong đó có một vị người Việt, thánh linh mục Andrê Dũng-Lạc (1795-1839), được phong thánh năm 1988.

Một điểm nhấn nữa là cánh cửa lớn có tên là “Bishop’s Doors” (Cửa Giám mục) ở phía chính diện của tòa nhà. Cửa gồm hai cánh, kết cấu vững chãi, mỗi lần mở ra mất tới 45 giây, trên đó gắn một bức họa dài gần 20 foot, điêu khắc bằng đồng thau rất tinh tế, cầu kỳ. Bishop’s Doors là cánh cửa dành cho các vị Giám mục đi qua. Bức họa trên đó có nội dung nói về Adam và Eve trong kinh Cựu Ước. Cánh cửa chỉ mở khi có dịp lễ trọng đại. Bà Kim Porrazzo, phụ trách truyền thông của nhà thờ, giới thiệu: “Toàn bộ khu bàn thờ, bao gồm hàng ghế Giám mục, bục giảng Kinh Thánh đều được làm bằng đá cẩm thạch nguyên khối từ Verona, Ý, do Giám mục Kevin Vann, Giám mục giáo phận Orange, đích thân sang Ý để tuyển lựa. Kể cả khu giếng rửa tội hình bát giác, nằm ngay cửa phía Đông của tòa nhà, cũng làm bằng đá cẩm thạch quý hiếm.”
Toàn bộ nền nhà, cũng được lát một loại gạch làm bằng một loại đá cẩm thạch, cũng từ Ý. Trước kia, số ghế ngồi là gần 2,736 chỗ, nay rút gọn lại còn 2,100 chỗ ngồi. Toàn bộ ghế bằng gỗ sồi nâu, được sắp đặt theo hình bán nguyệt, tất cả hướng về phía trung tâm là bàn thờ.

Phía sau bàn thờ trên lầu một là vị trí dành cho ca đoàn đủ cho hơn 250 người. Ba lầu trên là vị trí lắp đặt 16.000 ống kim loại của cây đàn organ khổng lồ. “Phía trên bàn thờ là tượng Chúa Giêsu bị đóng đinh trên Thánh giá nặng 1.000 pound, treo bằng sợi cáp ở độ cao 18 feet, được tôi luyện bằng thép đen từ thành phố Omaha, tiểu bang Nebraska, vận chuyển về Orange County,” bà Kim Porrazzo cho biết thêm.

Hai bên tường trong sảnh chính, mỗi bên treo bảy bức điêu khắc bằng đồng thau mô tả 14 trạm Thập tự giá trên con đường khổ nạn của Chúa Giêsu, được nhà điêu khắc nổi tiếng ở Boliva (một nước Nam Mỹ cạnh Chile và Peru), tên Pablo Eduardo, tạo ra. Ngay lối vào bên trong sảnh chính, có một bức họa lớn tên “Our Lady of Guadalupe” cao 10 feet, rộng 7 feet, được tạo ra một cách tỉ mỉ từ 55,000 miếng ghép nhỏ xíu bằng thủy tinh hoặc bằng vàng.

Đặc biệt, nhà thờ còn có một di sản đứng vào top 5 của thế giới, đó là cây đàn organ khổng lồ, tên Hazel Wright, được tạo ra từ 16,000 ống kim loại, được hình thành từ năm 1981. Giáo phận Orange đã tháo dỡ các ống kim loại này, vận chuyển sang Ý để tân trang, sửa chữa. Sau đó, cây đàn được mang trở lại Orange County để lắp dựng thành ba tầng tháp bên trong tòa nhà. Dự án tân trang cây đàn organ này tiêu tốn $2.9 triệu và mất cả năm trời để lắp dựng, dự kiến sẽ hoàn thành vào đầu năm 2020. 

Giáo phận đã tìm cách diễn tả truyền thống của cộng đoàn đa sắc tộc tại nhà thờ mới. Các thánh tích được đặt trong bàn thờ của nhà thờ là của các vị tử đạo từ Việt Nam, Mexico và Hàn Quốc, cùng với của Bắc Mỹ, đại diện cho các thành phần dân số nhập cư của Quận Cam.

Với những đặc điểm nổi bật và những con số đáng nể kể trên, nhà thờ Chính tòa Chúa Kitô của giáo phận Orange xứng đáng là một kiệt tác nghệ thuật, là niềm tự hào của các giáo dân Orange County, trong đó có cộng đồng Công giáo Việt Nam nói riêng và của nhân loại nói chung.

FX ĐỖ CÔNG MINH
(Nguồn: Báo Người Công giáo Việt Nam)