Tâm huyết cả đời lặn lội đi tìm mộ liệt sĩ

Ông Việt kể: Năm 1969, tôi nhập ngũ khi vừa tròn 18 tuổi. Sau huấn luyện tham gia chiến trường Lào hơn 3 năm. Ông được cấp trên khen thưởng, phong tặng danh hiệu dũng sĩ đánh bộc phá.

Năm 1973, Lãnh đạo Bộ Tư lệnh 959 đã động viên và giao cho ông những hồ sơ, tài liệu mộ chí liệt sĩ, gồm ba nghĩa trang Hủa Phăn, Xiêng Khoảng và Luông Pha Băng nước bạn Lào, với tổng cộng 411 mộ. Nhiệm vụ đặt lên vai, chúng tôi động viên nhau bằng mọi giá đưa các anh, những anh hùng liệt sĩ trở về đất mẹ. Ðội chúng tôi tìm được hơn 2.200 hài cốt liệt sĩ, với đầy đủ danh tính để đưa về nghĩa trang liệt sĩ huyện Anh Sơn (Nghệ An) và huyện Bá Thước (Thanh Hóa). Bằng sự nỗ lực, nghĩa tình với đồng đội và thân nhân của họ, ông đã tìm được 184 hài cốt liệt sĩ, cung cấp hơn 2.000 hồ sơ liệt sĩ cho các đơn vị chức năng.

Từ năm 2006 ông còn day dứt, bởi ở các vùng chiến trường xưa vẫn còn nhiều liệt sĩ đang nằm lại như Luông Pha Băng, Noong Tham còn một trung đội bị bom vùi; hay ở Pun Choong, đội quy tập đã tìm kiếm mà chưa thấy. Nhiều đêm nằm ngủ, ông vẫn mơ thấy các đồng đội cũ… những điều đó thôi thúc ông tìm mọi cách quay lại chiến trường Lào.

Năm 2011, hưởng ứng đợt phát động cung cấp thông tin liệt sĩ, ông Dương Mạnh Việt đã thành lập và là đội trưởng đội tình nguyện tìm mộ liệt sĩ hy sinh tại Lào. Ban đầu đội có khoảng 11 người, nhưng do điều kiện sức khỏe nên mọi người dần nghỉ hết, còn một mình ông. Cầm những tập tài liệu trên tay với những con số: tỉnh Xiêng Khoảng 14 nghìn liệt sĩ, Hủa Phăn 5.000 liệt sĩ, Luông Pha Băng 3.000 liệt sĩ, ông càng thấm thía rằng cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc tổn thất biết nhường nào.

Hiện nay, ông Việt là Trưởng ban liên lạc Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào tỉnh Thái Nguyên. Từ năm 2006 đến nay, cựu chiến binh này đã 14 lần quay trở lại chiến trường Lào. Ông và các thành viên ban liên lạc đã tìm thấy 148 hài cốt liệt sĩ ở tỉnh Xiêng Khoảng và Hủa Phăn; thông báo cho gần 80 gia đình thân nhân liệt sĩ biết phần mộ tại nghĩa trang quốc tế Việt Nam - Lào; đưa 27 thân nhân liệt sĩ lấy mẫu giám định AND, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.