Làm giàu nơi Thiên Chúa

Hãy làm giàu trước mặt Thiên Chúa

Các bài đọc hôm nay đụng chạm đến đời sống thực tế của con người. Chúng ta có thể đã cảm thấy nhiều điều chói tai. Bài sách Giảng viên không để lộ ra một quan điểm bi quan sao? Bài thư thánh Phaolô gửi Côlôxê dường như cũng có những lời khuyên dành cho chúng ta. Và bài Tin Mừng có vẻ không thích những con người tính toán làm ăn. Nhưng chính vì Lời Chúa hôm nay đề cập đến những vấn đề thực tế như vậy mà chúng ta phải tìm hiểu kỹ. Chúng ta sẽ thấy chẳng có gì là bi quan. Ngược lại, chúng ta sẽ được khuyến khích nhìn xa hơn trong các công việc của ngày hôm nay, làm thế nào để những lao động vất vả của con người ở đời được thành tựu lâu dài; và như vậy Lời Chúa chỉ muốn mạc khải cho chúng ta một lẽ sống để hoàn thành các nhiệm vụ ở trần gian.

1. Lẽ sống ở đời

Những lời trong sách Giảng viên là những suy tư về sự khôn ngoan và lẽ sống ở đời, sách Giảng viên được liệt vào số các sách Khôn ngoan ở trong bộ Cựu Ước. Sách Giảng viên nói lên giáo huấn đã suy tư một cách khôn ngoan, khởi hứng từ thời Salomon, vị hoàng đế nổi danh là khôn ngoan tuyệt trần.

Vậy, các suy nghĩ khôn ngoan đã dẫn tác giả đến những kết luận nào? Câu đầu của bài đọc hôm nay, tóm tắt thành quả suy nghĩ của tác giả. Ông nhận thấy: “Phù vân, quả là phù vân, tất cả chỉ là phù vân” (Gv 1,2). Có thể, chúng ta sẽ lắc đầu, và hỏi vì sao mà lại bi quan vậy? Nhưng đó lại là cách suy nghĩ của hầu hết các bậc khôn ngoan thánh hiền ngày xưa. Nếu chúng ta kính trọng các ngài thì đừng vội lắc đầu. 

Tác giả sách Giảng viên không hề tiếc vì đã lao nhọc, không buồn vì đã trổ tài khôn ngoan ra dưới ánh mặt trời. Ông chỉ ưu tư thắc mắc: Sự nghiệp ấy rồi sẽ rơi vào tay ai? Và một điều chắc chắn rằng: nó sẽ vào tay “một người đã không vất vả gì hết” (Gv 2,21). Nó có được đánh giá đúng mức để được tiếp tục xứng đáng là một công trình của sự khôn ngoan hay không, hay sẽ lọt vào tay kẻ không xứng đáng mà tiêu tan ra mây khói? Tác giả đã vận dụng tay chân và trí óc để xây dựng, con người sẽ đi về đâu sau khi từ giã cuộc đời? Chẳng có gì bảo đảm tương lai cả. Ðời sống con người cũng thật là phù vân vậy. Và như vậy, người ta có thể dựa vào đó để suy nghĩ rằng cuộc đời chẳng có gì đáng sống; lao nhọc làm gì để rồi ra đi với hai bàn tay trắng? Nhưng đó không phải là ý nghĩa của tác giả sách Giảng viên. 

Tác giả nói lên khát vọng muốn được trường sinh và không mất mát chút gì về các sự nghiệp ở đời. Ông khắc khoải về tương lai và muốn nắm chắc định mệnh đời mình. Trong cả bài đọc, không hề có thái độ nào muốn buông xuôi, chán nản. Nhưng tự hào vì đã lao nhọc và trổ tài khôn ngoan của mình. Sách Giảng viên thôi thúc chúng ta tìm ra lẽ sống trường tồn cho cuộc đời. 

Ðiều duy nhất làm cho tác phẩm của ông có vẻ ưu buồn là ông trách Chúa không cho con người biết rõ về tương lai và định mệnh của mình. Tức là ông vươn tới đời sau và bình diện cao hơn ở đời, đang khi vẫn ý thức rõ ràng cuộc sống của con người ở đời phải lao nhọc. 

Như vậy, sách Giảng viên hôm nay khuyên chúng ta không nên chỉ biết ngày hôm nay, nhưng phải nhìn xa về tương lai, phải nhìn cao hơn bình diện đời này để xây dựng không uổng phí và sự nghiệp khỏi trở thành phù vân. Ðó dường như cũng là ý tưởng của bài Tin Mừng Luca mà chúng ta sẽ tìm hiểu.

2. Làm giàu nơi Thiên Chúa

Hôm ấy có người trong đám đông nói với Đức Giêsu: “Thưa Thầy xin Thầy bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi” (Lc 12,13). Không hiểu sao chàng thanh niên đó lại nói với Đức Giêsu và nhờ Người chuyện đó, có thể là do thói quen thời bấy giờ. Nhưng ai lại đưa vấn đề chia gia tài ra nói với Ðức Giêsu! Trong khi Người đang ở giữa quần chúng như thế! Và Người không phải là vị tiên tri đang rao giảng Lời Chúa sao? Người đâu có đến để làm thẩm phán hay trọng tài trên của cải vật chất? “Này anh, ai đã đặt tôi làm người xử kiện hay người chia gia tài cho các anh” (Lc 12,14).

Đọc hết đoạn Tin Mừng chúng ta có thể nhận thấy; đó chỉ là cớ và là khởi điểm cho một huấn thị về đời sống đạo đức, khi thấy có kẻ để hở ra lòng tham lam của cải, Ðức Giêsu quay ra nói với dân chúng: “Anh em hãy coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu” (Lc 12,15).

Rồi Ðức Giêsu kể dụ ngôn về người phú hộ giàu có, tưởng có nhiều của là được hạnh phúc vững bền. Ông suy tính trong lòng mình: “Mình phải làm gì đây? Vì còn chỗ đâu mà tích trữ hoa mầu! mình sẽ làm thế này: phá những cái kho kia đi, xây những cái lớn hơn, rồi tích trữ tất cả thóc lúa và của cải mình vào đó. […] ” (Lc 12,17-19). Tất cả nói lên một lòng dạ hẹp hòi, ích kỷ, không biết nghĩ gì tới người khác. Chúa tể của hạng người này là cái bụng! Khốn cho kẻ giàu có! Họ cậy vào của cải, tưởng là bảo đảm được đời sống. Nhưng “đồ ngốc, ngay đêm nay, người ta đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai?” (Lc 12,20). 

Chúa Giêsu nói với đám đông rằng: “Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó” (Lc 12,21). Người muốn nói không nên chỉ lo cất cho mình; mà nhất là phải biết làm giàu nơi Thiên Chúa nữa. Người đòi chúng ta phải biết nghĩ đến tha nhân. Và nhất là Người dạy chúng ta phải chất chứa công phúc trước mặt Thiên Chúa.

Phải chăng Ðức Giêsu đã trả lời cho thắc mắc xao xuyến của tác giả sách Giảng viên. Ông lo lắng về tương lai sau khi lao nhọc và trổ tài khôn ngoan ở đời; thì Ðức Giêsu bảo đang khi sống ở đời này chúng ta phải biết làm giàu nơi Thiên Chúa. Những tích trữ này, mối mọt không làm gì được, như lời sách Tin Mừng Mátthêu đã viết. Còn những gì có thể tích trữ được như thế, thì thư Phaolô hôm nay có thể trả lời cho chúng ta được một phần nào.

Lm Giuse Hồng Lĩnh