Cao Bằng giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
Cập nhật lúc 15:27 15/08/2023
Sau hai năm thực hiện Tiểu dự án 2 Dự án 9 về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào DTTS và miền núi thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại Bằng đã có chuyển biến tích cực.
Là huyện vùng cao, biên giới của tỉnh Cao Bằng, Hà Quảng có tới 99,5% đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 35,62%. Trình độ nhận thức, dân trí và hiểu biết pháp luật hạn chế, nhiều tập quán lạc hậu còn tồn tại trong đời sống, sinh hoạt của người dân. Theo kết quả rà soát, từ năm 2015 - 2023, trên địa bàn huyện Hà Quảng có 353 cặp tảo hôn, chiếm 10,77%, trong đó, 154 cặp dân tộc Mông, 90 cặp dân tộc Dao, 101 cặp dân tộc Nùng, 8 cặp dân tộc Tày; có 234 nam giới kết hôn dưới 20 tuổi, 266 nữ giới kết hôn dưới 18 tuổi. Tổng số cặp kết hôn tảo hôn 1 người (vợ hoặc chồng) là 188 cặp/3.277 cặp kết hôn, chiếm 5,73%. Huyện có 13 cặp hôn nhân cận huyết thống.
Triển khai thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025”, thời gian qua, huyện Hà Quảng chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động thay đổi nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Lồng ghép nội dung tuyên truyền về Luật Hôn nhân và Gia đình, hệ lụy của việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong các buổi sinh hoạt khu dân cư, hội nghị, giao lưu văn hóa, lễ hội, ngoại khóa trường học, hội thi… Tổ chức tập huấn cho cộng tác viên dân số, y tế thôn bản, các xã, thị trấn để nâng cao kiến thức, kỹ năng truyền thông vận động, chuyển đổi hành vi.
Từ năm 2016 - 2021, huyện triển khai 2 mô hình điểm thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025” tại xã Thanh Long (Bình Lãng cũ) và xã Nội Thôn.
Từ tháng 5/2015 - 5/2023, trên địa bàn xã Nội Thôn có 9 cặp tảo hôn, trong đó có 5 cặp tảo hôn 1 người, 4 cặp tảo hôn 2 người; xã không có hôn nhân cận huyết thống. Cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xã phối hợp tổ chức 15 cuộc tuyên truyền cho 5.875 lượt người, tư vấn trực tiếp 1 cặp tảo hôn. Các ban, ngành của huyện đã quan tâm việc nâng cao trình độ người dân thông qua việc học văn hóa, tuyên truyền, phố biến, giáo dục pháp luật; xóa bỏ một số phong tục, tập quán lạc hậu trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tuyên truyền, định hướng và kiểm soát việc ứng dụng công nghệ thông tin trong đời sống; ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực của mạng xã hội đến sự phát triển tâm sinh lý trẻ vị thành niên.
Trưởng Ban dân tộc tỉnh Cao Bằng Bế Văn Hùng cho biết, Cao Bằng là tỉnh miền núi với trên 94% dân số là đồng bào DTTS. Thực tế cho thấy, do trình độ dân trí không đồng đều, nhận thức về pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, nên tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS trên địa bàn vẫn diễn ra. Thời gian qua, tỉnh đang thực hiện có hiệu quả Tiểu dự án 2 Dự án 9 về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào DTTS và miền núi thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, giai đoạn I từ năm 2021 – 2025.
Sau 2 năm triển khai thực hiện Tiểu dự án, Ban Dân tộc tỉnh đã ban hành 3 Kế hoạch và hơn 40 văn bản liên quan khác để triển khai thực hiện các nội dung của Tiểu dự án 2. Trong đó Sở Y tế được phân công thực hiện nội dung "Công tác tư vấn, can thiệp lồng ghép": Tăng cường các hoạt động, tư vấn, lồng ghép với các chương trình, dự án mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ, trẻ em, dân số kế hoạch hóa gia đình, dinh dưỡng, phát triển thể chất và hôn nhân cận huyết thống... UBND các huyện dựa trên nguồn vốn được cấp đã lựa chọn các nội dung thực hiện phù hợp với từng địa phương.
Kết quả giai đoạn 2021-2023, toàn tỉnh Cao Bằng có 10.681 cặp kết hôn, trong đó có 666 cặp tảo hôn, chiếm 6%, giảm 731 cặp so với giai đoạn 2015-2020; có 310 cặp tảo hôn 1 người, 356 cặp tảo hôn cả 2 người. Độ tuổi tảo hôn trung bình ở nữ là trên 16 tuổi, ở nam là trên 17 tuổi. Tuy nhiên vẫn còn xảy ra tình trạng tảo hôn ở trẻ em với 56 em tảo hôn, chủ yếu ở dân tộc Mông, Dao, Lô Lô, Nùng. Tình trạng hôn nhân cận huyết thống toàn tỉnh có 6 cặp, giảm 20 cặp so với giai đoạn 2015-2020. Tiếp tục duy trì 7 Mô hình tại các xã, các huyện có nhiều nguy cơ xảy ra tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong giai đoạn 2015-2020. Xây dựng 4 Mô hình tại các xã, các huyện có nhiều nguy cơ xảy ra tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại 3 huyện: Hạ Lang, Bảo Lạc, Thạch An.
Theo Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng Bế Văn Hùng, nguyên nhân của tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống là do những quan niệm, thành kiến, hủ tục lạc hậu đã ăn sâu trong nhận thức của đồng bào DTTS từ nhiều đời nay. Nhiều nơi vẫn còn phong tục hứa hôn, nhiều người DTTS lấy vợ, lấy chồng sớm để gia đình có thêm người làm và giữ của cải trong nhà, trong khi việc thiếu trang bị kỹ năng sống, kiến thức pháp luật, thông tin về sức khỏe sinh sản đối với học sinh miền núi còn hạn chế nhất định. Bên cạnh đó, trách nhiệm của của chính quyền địa phương còn thiếu kiên quyết, chưa quyết liệt.
Về giải pháp chủ yếu để giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ông Hùng cho rằng cần chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về hôn nhân và gia đình, phòng chống bạo lực gia đình, bình đẳng giới gắn với tuyên truyền các quy định về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Hoạt động truyền thông, vận động, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của đồng bào dân tộc thiểu số trên đại bàn các huyện, xã, thôn, xóm có tỷ lệ hoặc nguy cơ cao xảy ra tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được tăng cường, thực hiện dưới nhiều hình thức, phong phú về nội dung.
Thời gian tới tỉnh sẽ thực hiện có hiệu quả các dự án trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, góp phần nâng cao đời sống, kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nâng cao nhận thức đồng bào dân tộc thiểu số; đặc biệt, là thực hiện Tiểu dự án 2 nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và thực thi nghiêm minh theo pháp luật trong công tác phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống…
Triển khai thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025”, thời gian qua, huyện Hà Quảng chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động thay đổi nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Lồng ghép nội dung tuyên truyền về Luật Hôn nhân và Gia đình, hệ lụy của việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong các buổi sinh hoạt khu dân cư, hội nghị, giao lưu văn hóa, lễ hội, ngoại khóa trường học, hội thi… Tổ chức tập huấn cho cộng tác viên dân số, y tế thôn bản, các xã, thị trấn để nâng cao kiến thức, kỹ năng truyền thông vận động, chuyển đổi hành vi.
Từ năm 2016 - 2021, huyện triển khai 2 mô hình điểm thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025” tại xã Thanh Long (Bình Lãng cũ) và xã Nội Thôn.
Từ tháng 5/2015 - 5/2023, trên địa bàn xã Nội Thôn có 9 cặp tảo hôn, trong đó có 5 cặp tảo hôn 1 người, 4 cặp tảo hôn 2 người; xã không có hôn nhân cận huyết thống. Cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xã phối hợp tổ chức 15 cuộc tuyên truyền cho 5.875 lượt người, tư vấn trực tiếp 1 cặp tảo hôn. Các ban, ngành của huyện đã quan tâm việc nâng cao trình độ người dân thông qua việc học văn hóa, tuyên truyền, phố biến, giáo dục pháp luật; xóa bỏ một số phong tục, tập quán lạc hậu trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tuyên truyền, định hướng và kiểm soát việc ứng dụng công nghệ thông tin trong đời sống; ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực của mạng xã hội đến sự phát triển tâm sinh lý trẻ vị thành niên.
 Tuyên truyền nhằm giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại huyện Bảo Lâm, Cao Bằng |
Trưởng Ban dân tộc tỉnh Cao Bằng Bế Văn Hùng cho biết, Cao Bằng là tỉnh miền núi với trên 94% dân số là đồng bào DTTS. Thực tế cho thấy, do trình độ dân trí không đồng đều, nhận thức về pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, nên tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS trên địa bàn vẫn diễn ra. Thời gian qua, tỉnh đang thực hiện có hiệu quả Tiểu dự án 2 Dự án 9 về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào DTTS và miền núi thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, giai đoạn I từ năm 2021 – 2025.
Sau 2 năm triển khai thực hiện Tiểu dự án, Ban Dân tộc tỉnh đã ban hành 3 Kế hoạch và hơn 40 văn bản liên quan khác để triển khai thực hiện các nội dung của Tiểu dự án 2. Trong đó Sở Y tế được phân công thực hiện nội dung "Công tác tư vấn, can thiệp lồng ghép": Tăng cường các hoạt động, tư vấn, lồng ghép với các chương trình, dự án mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ, trẻ em, dân số kế hoạch hóa gia đình, dinh dưỡng, phát triển thể chất và hôn nhân cận huyết thống... UBND các huyện dựa trên nguồn vốn được cấp đã lựa chọn các nội dung thực hiện phù hợp với từng địa phương.
Kết quả giai đoạn 2021-2023, toàn tỉnh Cao Bằng có 10.681 cặp kết hôn, trong đó có 666 cặp tảo hôn, chiếm 6%, giảm 731 cặp so với giai đoạn 2015-2020; có 310 cặp tảo hôn 1 người, 356 cặp tảo hôn cả 2 người. Độ tuổi tảo hôn trung bình ở nữ là trên 16 tuổi, ở nam là trên 17 tuổi. Tuy nhiên vẫn còn xảy ra tình trạng tảo hôn ở trẻ em với 56 em tảo hôn, chủ yếu ở dân tộc Mông, Dao, Lô Lô, Nùng. Tình trạng hôn nhân cận huyết thống toàn tỉnh có 6 cặp, giảm 20 cặp so với giai đoạn 2015-2020. Tiếp tục duy trì 7 Mô hình tại các xã, các huyện có nhiều nguy cơ xảy ra tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong giai đoạn 2015-2020. Xây dựng 4 Mô hình tại các xã, các huyện có nhiều nguy cơ xảy ra tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại 3 huyện: Hạ Lang, Bảo Lạc, Thạch An.
Theo Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Cao Bằng Bế Văn Hùng, nguyên nhân của tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống là do những quan niệm, thành kiến, hủ tục lạc hậu đã ăn sâu trong nhận thức của đồng bào DTTS từ nhiều đời nay. Nhiều nơi vẫn còn phong tục hứa hôn, nhiều người DTTS lấy vợ, lấy chồng sớm để gia đình có thêm người làm và giữ của cải trong nhà, trong khi việc thiếu trang bị kỹ năng sống, kiến thức pháp luật, thông tin về sức khỏe sinh sản đối với học sinh miền núi còn hạn chế nhất định. Bên cạnh đó, trách nhiệm của của chính quyền địa phương còn thiếu kiên quyết, chưa quyết liệt.
Về giải pháp chủ yếu để giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ông Hùng cho rằng cần chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về hôn nhân và gia đình, phòng chống bạo lực gia đình, bình đẳng giới gắn với tuyên truyền các quy định về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Hoạt động truyền thông, vận động, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của đồng bào dân tộc thiểu số trên đại bàn các huyện, xã, thôn, xóm có tỷ lệ hoặc nguy cơ cao xảy ra tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống được tăng cường, thực hiện dưới nhiều hình thức, phong phú về nội dung.
Thời gian tới tỉnh sẽ thực hiện có hiệu quả các dự án trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, góp phần nâng cao đời sống, kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nâng cao nhận thức đồng bào dân tộc thiểu số; đặc biệt, là thực hiện Tiểu dự án 2 nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và thực thi nghiêm minh theo pháp luật trong công tác phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống…
V. Hà
Thông tin khác:
“Bù đắp” hỗ trợ bảo hiểm y tế cho đồng bào DTTS (15/08/2023)
Đã có đầy đủ cơ chế đặc thù và định mức để giải quyết nhà ở cho hơn 18.300 hộ dân tộc thiểu số (10/08/2023)
Thay đổi nếp nghĩ, cách làm để thoát nghèo bền vững (10/08/2023)
Thái Nguyên triển khai đồng bộ, có hiệu quả các dự án phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS (09/08/2023)
Cầu nối gắn kết giữa chính quyền cơ sở và người dân (08/08/2023)
Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam
Số giấy phép: 183/GP-TTĐT cấp ngày 31/05/2017. Trưởng ban biên tập: Vũ Thành Nam
Địa chỉ ban biên tập: 59 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Điện thoại: (04) 39363013 - Email: mariadohoa@gmail.com