Ngày 7 tháng 5 năm 1932, Toà Thánh chính thức ban hành Sắc chỉ thành lập Giáo phận Thanh Hóa được ban hành với nội dung như sau:
1. Cắt khỏi Địa phận Phát Diệm phần đất tỉnh Thanh Hóa và tỉnh Sầm Nưa thuộc nước Lào, có tên là Châu Lào, để làm thành Địa phận mới, lấy biên giới hành chánh giữa Bắc và Trung Kỳ làm danh phân chia Địa phận mới với phần còn lại của Địa phận Phát Diệm.
2. Phần đất tách ra làm Địa phận mới tư nay mang tên là Địa phận Thanh Hóa được trao cho các Linh Mục thuộc Hội truyền Giáo Nước Ngoài Paris chăm sóc.
3. Phần còn lại của Địa phận Phát Diệm nay chỉ còn nằm trong tỉnh Ninh Bình, Bắc kỳ, vẫn giữ nguyên tên là Địa phận Phát Diệm và được trao cho hàng giáo sĩ bản xứ, thế nên vị Đại diện Tông Tòa hiện nay của Địa phận Phát Diệm là Đức Cha Alexandre Marcou phải mau chóng xin đặt một Giám Mục Phó người bản xứ để vị này sẽ cai quản Địa phận.
Theo Sắc chỉ đó, Giáo phận Thanh Hóa mới được thiết lập bao gồm diện tích của hai tỉnh: Thanh Hóa ở đất Việt và Sầm Nưa ở đất Lào với diện tích khoảng 21.000km2, dân số khoảng 1.500.000 người, trong đó có 44.000 người công giáo bao gồm cả 7.000 người thuộc các dân tộc thiểu số. Lúc ấy nếu không tính 5 xứ thuộc Châu Lào, giáo phận chỉ có 18 giáo xứ, với 16 Thừa Sai, 48 Linh mục Việt Nam, 82 Thầy Kẻ Giảng, một ký túc xá của Dòng Đức Bà Truyền Giáo, một Tu viện Dòng Kín Camêlô.
Ngày hôm nay, sau đúng 80 năm, mọi thành phần Dân Chúa của Giáo phận Thanh Hoá hân hoan dâng lời cảm tạ Thiên Chúa nhân kỷ niệm ngày thành lập Giáo phận. Toàn thể Dân Chúa ở khắp mọi nơi đều hướng về ngôi Nhà thờ Chính Toà, là trái tim của Giáo phận để hiệp thông trong Thánh lễ Khai mạc Năm Thánh kỷ niệm 80 năm ngày thành lập giáo phận Thanh Hoá.
Ngay từ nhiều ngày trước, đến với Thanh Hoá, chúng tôi đã được chứng kiến một bầu khí hết sức rộn ràng và vui tươi của mọi thành phần Dân Chúa nơi đây. Công tác chuẩn bị cho ngày đại lễ diễn ra thật khẩn trương và hào hứng. Dọc bờ hồ và khuôn viên Nhà thờ chính toà, Toà giám mục Thanh Hoá được trang hoàng lộng lẫy và ý nghĩa. Ngay bên hông Nhà thờ, một lễ đài trang trọng đã được dựng lên. Khẩu hiệu và logo của Năm Thánh được trưng lên chính giữa lễ đài khiến mọi người phải tập trung chú ý: “TRI ÂN QUÁ KHỨ - CHẤN HƯNG HIỆN TẠI – DẤN THÂN TƯƠNG LAI”. Đó quả thực là tinh thần của bà con giáo dân và mọi thành phần Dân Chúa xứ Thanh trong năm kỷ niệm Hồng Phúc này.
Chiều 6 tháng 5, từng đoàn người đông đảo đã tiến về Nhà thờ Chính Toà để tham dự các nghi thức cử hành và đêm diễn nguyện. Các giáo hạt đã mang đến những chương trình văn nghệ góp nhặt thật phong phú. Đặc biệt là đội kèn đồng tổng hợp với 660 nhạc công, đội trống với 250 người đã làm cho bầu khí trước đại lễ trở nên sôi động.
Đúng 8g45 sáng ngày 7 tháng 5 năm 2012, đoàn đồng tế tiến ra lễ đại để cử hành Thánh lễ khai mạc Năm Thánh kỷ niệm 80 năm thiết lập Giáo phận Thanh Hoá. Giữa rừng cờ hoa và lòng người khấp khởi vui mừng, Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh – Giám mục giáo phận Thanh Hoá – đã hân hoan chào đón sự hiện diện của Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt– Giám mục giáo phận Bắc Ninh, tổng Thư ký Hội đồng Giám mục Việt Nam, quý Cha và mọi thành phần Dân Chúa từ khắp mọi nẻo đường của Giáo phận đã quy tụ về đây, nơi miền đất lịch sử này để tham dự cuộc cử hành trọng thể nhân dịp kỷ niệm 80 năm hồng phúc của Giáo phận Thanh Hoá. Đây là dịp quan trọng để mọi ngừơi cùng ôn lại lịch sử của Giáo phận, ý thức sứ mệnh và ơn gọi của mình trong lòng Giáo hội và hướng tới tương lai để dấn thân cho niềm tin, sứ vụ và truyền giáo của mình.
Thánh lễ được cử hành trọng thể do Đức cha Giuse chủ sự, cùng đồng tế với ngài là Đức cha Cosma và hơn 80 linh mục triều và dòng ở trong và ngoài giáo phận. Trên 10.000 giáo hữu cùng đông đảo quý nam nữ tu sỹ, chủng sinh, tu sinh đã tham dự Thánh lễ này. Thánh lễ khai mạc Năm Thánh được cử hành với nhiều nghi thức trang trọng, ý nghĩa và xúc động.
Sau lời mở đầu thánh lễ của Đức cha Giuse Giáo phận, cha Phêrô Vũ Tiến Phúc – Tổng đại diện Giáo phận – đã long trọng công bố Sắc Lệnh của Tòa Ân Giải Tối Cao cho phép giáo phận Thanh Hóa mở Năm Thánh nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày thành lập.
Với cương vị Chủ Chăn của Giáo phận Thanh Hoá, Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh đã tuyên bố khai mạc Năm Thánh: Nhân danh Đức Giáo Hoàng Bênêditô XVI, với năng quyền Tòa Ân Giải Tối Cao ban cho, trong tư cách là giám mục Chính tòa giáo phận Thanh Hóa, tôi tuyên bố khai mạc Năm thánh toàn xá bắt đầu từ ngày 07.05.2012 và bế mạc ngày 07.05.2013. Sau đó, bằng một cử chỉ tượng trưng, Đức cha Giuse đã long trọng mở cửa Năm Thánh, như một dấu chỉ mở ra kho tàng ân phúc trong Năm Hồng Ân này.
Sau nghi thức tuyên bố khai mạc Năm Thánh, Đức cha Giuse đã tiến về bàn tôn kính các vị tiền nhân, các thánh tử các giám mục, linh mục, anh chị em giáo dân đã dâng hiến cuộc đời và sức lực để xây dựng giáo phận Thanh Hoá trong suốt dòng lịch sử. Ngài niệm hương và thành kính dâng lên những tâm tình biết ơn, trân trọng.
Sau đó là nghi thức Sám Hối. Đức cha Giuse cùng đại diện linh mục, tu sĩ, các giới đoàn giáo đã tiến ra trước bàn thờ, mặc áo choàng tím, rắc tro lên đầu đồng thời hướng về cộng đoàn để nói lên lời xin lỗi Chúa, xin lỗi mọi người: Tôi là Giuse Nguyễn Chí Linh, Chúa đã trao phó cho tôi nhiệm vụ mục tử của giáo phận Thanh hóa. Tôi đã đem hết lòng yêu mến để thi hành sứ mệnh nhưng chắc chắn tôi đã thiếu sót rất nhiều với cộng đồng xã hội, với linh mục đoàn, với nam nữ tu sĩ, với anh chị em giáo dân. TÔI XIN LỖI MỌI NGƯỜI. Nghi thức này mang nhiều ý nghĩa và đã gây xúc động trong lòng những người tham dự.
Thánh lễ được cử hành trong bầu khí Phụng vụ sốt sắng và cảm động. Mọi thành phần Dân Chúa cùng hiệp ý tham dự, dâng lên Thiên Chúa lời tri ân cảm tạ, cảm ơn các bậc tiền nhân và cầu nguyện cho Giáo phận trong hành trình mới của trang lịch sử mới.
Trong bài giảng lễ, Đức cha Cosma Hoàng văn Đạt gợi cho mọi ngừơi về những dấu ấn đặc biệt trong lịch sử Giáo hội tại Việt Nam gắn liền với miền đất Thanh Hoá, đó là về ngừơi tín hữu Việt Nam đầu tiên, về Cửa Bạng nơi Tin Mừng được rao giảng đầu tiên cho bắc Việt, về các vị Tử Đạo… Cùng với bao nhiêu sinh hoạt của Giáo Phận lúc nào cũng như cơn bão đang đưa Tin Mừng từ trái tim Giáo Phận đến với tất cả các xứ họ. Đức cha Cosma cũng nhắc lại tâm tình của Đức cha giáo phận Thanh Hoá: “Trong ơn thánh Chúa và sự phù trợ của thánh Giuse, Giáo Phận hy vọng vào sự hiệp nhất của mọi thành phần Dân Chúa sẽ tạo nên sức mạnh cho cuộc dấn thân không mệt mỏi để mỗi thành viên trong đại gia đình Giáo Phận, trong giới hạn và khả năng của mình, sẽ hoàn thành sứ mạng lịch sử được trao phó, và tiếp tục dệt nên những trang sử đẹp và hào hùng.”
Ngài kết thúc Bài chia sẻ của mình bằng những tâm tình như sau: Mơ ước của chúng ta là biến miền đất Thanh Hóa nên ngôi nhà “chứa chan tình Chúa, mênh mang tình người”. Nguyện xin Chúa, nhờ lời cầu khẩn của Mẹ Maria và thánh Giuse, cho giáo phận Thanh Hóa luôn hiệp nhất sâu xa để “hăng hái tiến bước trong hy vọng”, tiếp bước các bậc tiền bối và các thánh tử đạo của chúng ta, để ước mơ của Thiên Chúa đối với toàn thể nhân loại trở thành hiện thực ngay tại Thanh Hóa.
Trước khi kết thúc Thánh lễ, cha Tổng Đại diện Giáo phận Thanh Hoá đã thay mặt mọi thành phần Dân Chúa trong Giáo phận nói lời cảm ơn Đức cha Giuse, Đức cha Cosma, quý cha, cùng đông đảo quý khách đến hiệp thông và tham dự thánh lễ. Ngài cảm ơn Ban Tổ chức Năm Thánh và tất cả mọi người đã nhiệt thành đóng góp công sức và trí tuệ của mình vào sự thành công tốt đẹp của ngày lễ Khai mạc Năm Thánh. Điều này làm nên dấu chỉ của tình hiệp thông, của bác ái huynh đệ trong cộng đoàn Hội Thánh Chúa.
Thánh lễ kết thúc lúc 11g30 với phép lành ban ơn Toàn Xá của Đức Giám mục Giáo phận Thanh Hoá trong ngày đầu tiên của Năm Hồng Phúc vừa được khai mở.
Giáo phận Thanh Hoá trong ngày hồng phúc, hân hoan dâng lời tạ ơn Thiên Chúa và cầu chúc những thời gian sắp tới sẽ thực sự trở nên ngày hội ơn thánh Chúa tuôn đổ trên miền đất quê hương này.