Mấy cảm nhận cá nhân với lãnh đạo báo Người Công giáo Việt Nam

Ông Vũ Thành Nam - Tổng Biên tập Báo NCGVN phát biểu tại lễ kỷ niệm 59 báo Chính nghĩa, 30 năm thành lập Báo NCGVN. Ảnh: Phạm Cường

Cho đến hôm nay, đây là tờ báo mà tôi có một sự cộng tác lâu dài nhất trong các tờ tôi viết, cũng chẳng hiểu vì sao lại vậy, bởi đó là một tờ báo đạo. Nhiều người tưởng rằng báo có nhiều nhuận bút nên níu kéo được cộng tác viên. Thực chất chẳng phải vậy, bởi tờ báo rất nghèo. Anh em đã từng cộng tác hiểu rõ điều này. Nhiều lúc nói chuyện với anh em tòa báo, tôi cho rằng do “có duyên” với tờ báo mà tôi có thể cộng tác lâu như vậy. Nghĩ lại thuở ban đầu viết cho báo. Ngày ấy, không có internet, bài viết gửi qua bưu điện đến hộp thư tòa soạn, cũng có đôi khi đạp xe đến báo gửi trực tiếp cho Phòng Trị sự, mục đích làm quen, và nói tới nhã ý muốn cộng tác. Thời đó làm báo cũng mộc mạc, nghĩ sao viết vậy, cũng chẳng cố định ở chuyên mục nào, lúc thì ở mục thời sự, khi thì viết ghi chép, khi thì viết cho trang dân số và gia đình. Ngoài các đề tài lịch sử, tôi viết khá nhiều những mẩu chuyện về gia đình. Ngày ấy trang dân số gia đình có sự tài trợ. Năm 2003 tôi được Tổng Biên tập Hà Ngọc Thọ trao giải khuyến khích cho bài báo “Cái nôi văn hóa gia đình”. Ông Hà Ngọc Thọ, theo tôi là một người cũng rất cởi mở, rất mở lòng với cộng tác viên trẻ như tôi lúc đó. Có một vài lần ông đã găp tôi trực tiếp và có lời khen về bài viết và mời tôi tiếp tục cộng tác. Sự tương tác đó như một sự khích lệ, nên thời đó tôi cũng viết khá nhiều bài cho báo.

Thời ông Thọ cũng là thời kỳ báo còn có sự quy tụ của nhiều cây bút tên tuổi như nhà văn Trần Thị Trường, nhà thơ Phạm Hồ Thu, Nguyễn Kế Nghiệp,… Với cá nhân tôi, nhờ cộng tác với báo mà tôi quen anh Vũ Thành Nam, nay là Tổng Biên tập đương nhiệm của báo. Cảm nhận ban đầu, anh dân dã cởi mở, không có khoảng cách, tạo sự gần gũi. Qua báo, tôi cũng có dịp quen biết với ông Phạm Huy Thông từ những năm tháng bỡ ngỡ này. Sau này trở thành chỗ tương giao khá thân tình với tiến sĩ Phạm Huy Thông trong các cuộc hội thảo và các diễn đàn khoa học của Viện Nghiên cứu Tôn giáo do tôi kết nối, tham gia tổ chức liên quan đến chủ đề Công giáo. Thời ông Thọ làm Tổng Biên tập, hội nghị cộng tác viên được báo tổ chức khá đều đặn hằng năm, thường ở phố Đào Duy Anh, gần khách sạn Kim Liên, có khi ở phố Hồ Xuân Hương. Tôi có các ấn tượng với hội nghị cộng tác viên thời đó là: Năm 2002 báo có tặng các cộng tác viên một bộ ấm chén màu da lươn rất đẹp đặt riêng của Bát Tràng. Tôi gửi cho gia đình ở quê dùng. Nay tôi thấy cha tôi gần 80 tuổi vẫn giữ gìn món đồ đó và chỉ dùng bộ ấm chén đó pha trà mời khách trong các dịp giỗ, lễ, Tết. Một ấn tượng nữa là các hội nghị cộng tác viên tôi tham dự khi đó rất đơn sơ nhưng đầm ấm, chia sẻ, các cộng tác viên đều mang tâm tư muốn xây dựng báo Người Công giáo Việt Nam ổn định trong lòng độc giả. Cố nhà báo Nguyễn Kế Nghiệp dẫn chương trình rất hay, cuốn hút và đầy chất lãng tử, nghệ sĩ. Sau này có nhà báo Quốc Việt cũng hay dẫn chương trình trong các buổi hội nghị cộng tác với chất giọng truyền cảm, chuẩn chỉ.

Đến thời ông Trần Công làm Tổng Biên tập, tôi viết ít hơn, thi thoảng mới gửi bài. Chủ đề bài viết khi đó thường vào chuyên trang dân số gia đình và trẻ em của anh Vũ Thành Nam phụ trách. Và sự cộng tác của tôi với báo thời kỳ này đôi khi có sự nhắn nhủ, mời gọi của anh Vũ Thành Nam, thâm chí gửi bài qua anh. Nhớ hồi năm 2005, một lần ăn phở ở phố Dốc Thọ Lão-Hà Nội - Cái phố đa số dân lao động thuộc tầng lớp công nhân đó lại có quán phở rất ngon. Tôi hay ăn sáng tại đó và một lần tình cờ gặp anh Nam, mới biết anh cũng hay dùng bữa sáng ở đó. Khi đó anh cũng còn hàn vi, chưa hoành tráng, khẩu khí, nhiều đồ cổ và cửa hàng áo dài như nay, vẫn đang thuê nhà ở khu tập thể cơ khí Trần Hưng Đạo, cùng khu trọ với tôi. Ăn xong, anh mời tôi ghé nhà trọ anh chơi, anh có nói một câu: “sau này nếu anh làm lãnh đạo, sẽ mời chú cộng tác thường xuyên cho báo”. Chuyện tưởng đùa, sau đó trở thành sự thật. Nhớ lại vào đầu tháng 9 âm lịch 2012, đang về quê giỗ ông nội tôi thì anh Nam điện và muốn gặp trực tiếp tôi để nghe ý kiến của tôi về cải tiến tờ báo và mời cộng tác. Khi ấy anh mới nhận cương vị Phó Tổng Biên tập. Mấy hôm sau tôi gặp anh tại Tòa báo, nói rất nhiều và bộc lộ thật những suy nghĩ của mình về báo. Tôi thấy anh là lãnh đạo nhưng là người cầu thị và lắng nghe. Nhiều ý kiến cá nhân của tôi đã được anh triển khai để cải tổ tờ báo sau này. Có thể anh đã cân nhắc các tư vấn, thấy hợp lý và thực hiện. Riêng với Tồng Biên tập tiền nhiệm của anh Nam, ông Trần Công, khi nghỉ hưu, ông vẫn tham gia biên tập. Tôi có dịp được tương tác nhiều hơn với ông, nhất qua bài vở, hay các dịp gặp mặt cuối năm do Tòa soạn tổ chức. Khi đó ông Trần Công mới biết tôi vẫn cộng tác thường xuyên và tư vấn cho báo. Tính cẩn trọng của nguyên Tổng Biên tập Trần Công cũng đã góp sức khá nhiều cho Tổng Biên tập trẻ Vũ Thành Nam khi mới nhận cương vị lãnh đạo. Hiện báo đã có nhiều cải cách về hình thức, nội dung. Sự nỗ lực này là của tập thể anh em tòa soạn nhưng có chủ trương cải cách của lãnh đạo báo. Anh Nam cũng đã biết tận dụng sức mạnh nội tại nhận sự để tờ báo có cơ hội cải cách và phát triển. Anh luôn tín nhiệm cấp dưới và mạnh dạn giao quyền để phát huy sự sáng tạo của họ, do đó đã phát huy được sức mạnh nhiều cá nhân cho tờ báo, tạo cho tập thể tòa soạn thành một khối đoàn kết thống nhất như hiện nay.