Nhà thờ Chính tòa Mainz Cộng hòa Liên bang Đức

Nhà thờ Mainz là một công trình chứa trong nó tinh hoa của nhiều phong cách kiến trúc khác nhau. Ảnh: CTV

Nhà thờ Chính tòa Mainz được xây dựng theo phong cách kiến trúc Romanesque, nhưng sau nhiều thế kỷ người ta thêm thắt, sửa chữa nên ngày nay nó mang dáng vẻ chịu ảnh hưởng của nhiều phong cách kiến trúc khác nhau. Nhà thờ bao gồm ba liên thông thánh đường thờ thánh Martin và một thánh đường phía Tây thờ thánh Stephen. Bên trong nhà thờ còn có các mộ đá của các vị Giám mục từng cai quản giáo phận Mainz và nhiều công trình tôn giáo trong 1000 năm qua. 
Trong thời gian Đức Tổng Giám mục Willigis (940-1011) cai quản, kinh tế thành phố Mainz phát triển rực rỡ và Đức Tổng Giám mục Willigis có ảnh hưởng chính trị to lớn. Ngài được tấn phong Tổng Giám mục năm 975 và một thời gian ngắn sau đó ngài đã cho xây nhà thờ Mainz theo phong cách kiến trúc tiền Romanesque.
Nhà thờ mới xây gồm giáo đường kép với hai cánh ngang. Không gian chính rất rộng nên không thể lắp mái vòm vì điều kiện kỹ thuật lúc đó chưa thực hiện nổi. Nhà thờ gồm có sáu ngọn tháp, bên trong có hành lang rộng và có cả một nhà thờ nhỏ đứng độc lập dành để thờ thánh Mary.
Nhà thờ được xây cất bằng đá sa thạch, bên trong được trát vữa màu trắng vào giữa thế kỷ thứ X. Trong quá trình nâng cấp theo lệnh của nhà vua Henry IV vào cuối thế kỷ XI bên ngoài nhà thờ cũng đã được trát vữa trừ những hoa văn trang trí ban đầu bằng đá có màu vàng và đỏ.
Về nguyên nhân tại sao nhà thờ có thánh đường kép thì cho đến nay vẫn chưa rõ ràng. Có học giả cho rằng đó là biểu tượng của đế chế và nhà thờ, cũng có người cho rằng đó là hình tượng của thân thể và tinh thần. Dù sao thì từ khi ra đời thánh đường phía Đông luôn dành cho dân chúng dự lễ và thánh đường phía Tây dành cho các Giám mục, linh mục và những người giúp lễ.
Từ khi xây dựng cho đến thế kỷ XIX nhà thờ nhiều lần được xây thêm, phong cách kiến trúc tùy theo thời, lúc thì theo phong cách Baroque lúc thì theo phong cách Gothic nên hình dạng bên ngoài cũng như bên trong nhà thờ hết sức đa dạng. Đức Giám mục Joseph Ludwig Colmar với sự ủng hộ của Napolen đã cho sửa chữa lại nhà thờ nhưng năm 1812 công việc bị dừng lại mãi đến 1831 mới hoàn thành. Trong thời gian này người ta đã dựng một mái vòm nhưng đến năm 1870 lại phải tháo dỡ vì mái vòm quá nặng đe dọa sự an toàn của nhà thờ.
Sang đầu thế kỷ XX người ta khai quật khu vực nhà thờ phát hiện nhiều di tích lịch sử tôn giáo quan trọng. Những nỗ lực bảo tồn nhà thờ đã được thực hiện từ những năm đầu 1900 để tránh cho nhà thờ phải chịu những hư hại thêm khi bị lún do mực nước sông Rhine hạ thấp. Trong thế chiến thứ II quân đồng minh nhiều lần ném bom và gây hư hỏng nặng cho nhà thờ, mái bị cháy, tuy nhiên vòm bên trong vẫn còn nguyên vẹn. Năm 1975 kỷ niệm 1.000 năm xây dựng nhà thờ họ đã dọn dẹp vệ sinh khu phố, sơn màu đỏ cho hợp với mầu của nhà thờ, công việc khá tốn kém.
Năm 2001 một nỗ lực mới nhằm trùng tu nhà thờ đã được khởi động, dự kiến công việc trùng tu sẽ mất khoảng 10 đến 15 năm để xứng đáng với nhà thờ đã từng là nơi đăng quang của các hoàng đế và hoàng hậu nước Đức, đồng thời là địa điểm hành hương quan trọng của tín hữu Công giáo Đức và châu Âu.