Nhớ về Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần

Đức cha Micae Nguyễn Khắc Ngữ chủ sự thánh lễ phong chức Giám mục cho Đức cha Gioan Baotixita Bùi Tuần vào ngày 30/4/1975.

Tôi có may mắn biết Ngài từ những năm 80 của thế kỷ trước. Tôi nhớ gần Tết Kỷ Mão (1989), lúc đó tôi đang làm báo Công giáo nên Ngài nhờ tôi đưa đến gặp ông Lê Truyền - Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đã được ông tiếp đón thân mật. Sau đó, Ngài nhờ đưa đến nhà nhạc sĩ Văn Cao ở phố Yết Kiêu. Tôi đến gặp nhạc sĩ trước. Ông sợ hãi từ chối vì “dính với mấy ông Công giáo, lại là Giám mục nữa”. Tôi trấn an nhạc sĩ: Giám mục chỉ đến gặp vì ngưỡng mộ nhạc sĩ từ lâu rồi. Nhạc sĩ Văn Cao đồng ý tiếp. Tôi nhờ linh mục Giuse Lê Đức Sinh - Văn phòng Tòa Tổng Giám mục Hà Nội cho xe đưa đi. Sau khi chủ khách chào nhau, Đức cha Bùi Tuần liền cất giọng hát bài Thiên Thai của nhạc sĩ Văn Cao rất xúc cảm khiến nhạc sĩ đứng dậy ôm lấy Ngài. Vậy là bao ngại ngùng, ngăn cách bị xóa hết. Ngài nói với nhạc sĩ: Khi tôi dâng lễ, cũng có lúc bị chia trí bởi bài Thiên Thai của nhạc sĩ. Ngài trông thấy gia cảnh của nhạc sĩ cũng khó khăn nên muốn biếu chút tiền. Ngài hỏi tôi nên làm thế nào. Tôi nói, sắp Tết rồi, Đức cha cứ mừng tuổi ông bà nhạc sĩ là được. Nhạc sĩ Văn Cao nói, ông học trường dòng và bị ảnh hưởng bởi nhạc thánh ca. Nhạc sĩ rất khâm phục nhạc của linh mục Nguyễn Văn Vinh (cha Chính Vinh). Linh mục Giuse Lê Đức Sinh mời nhạc sĩ đến Tòa TGM Hà Nội. Buổi gặp diễn ra năm 1990, Đức Hồng y Phạm Đình Tụng (lúc đó là Giám quản) tiếp rất chân tình. Nhạc sĩ Văn Cao hứa sẽ giúp ca đoàn nhà thờ lớn Hà Nội hòa âm mấy nhạc phẩm của cha chính Vinh. Rất tiếc, sau đó do sức khỏe của nhạc sĩ mà dự định không thành.
 

Đức Giám mục Goan Baotixita Bùi Tuần chia sẻ tại thánh lễ kỷ niệm 40 năm Giám mục.

Ngài là người say mê viết văn, viết báo. Bạn đọc đã quen với các bài viết của Ngài trên báo Công giáo và dân tộc. Sau này cũng được đăng đồng thời trên báo Người Công giáo Việt Nam từ nhiều năm nay. Tôi có lần nói chuyện với Đức TGM Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận (sau này là Hồng y) tại Hà Nội năm 1989. Tôi hỏi ngài: Thưa Đức cha, con viết báo Người Công giáo có được không? Ngài nói: “Không có gì Chúa dựng nên mà xấu cả, chỉ có điều người ta không làm cho nó tốt lên thôi. Ông xem cây gỗ đóng đinh Chúa đó. Chính Chúa đã làm cho dụng cụ xử tử nạn nhân trở thành biểu tượng của đạo Công giáo đó. Viết báo cho đúng, cũng là truyền giáo”. Tôi chia sẻ với ngài, ngài thích lắm và dặn tôi. Bất cứ hội thảo, hội nghị nào có bàn về tôn giáo nên có mặt và báo cho ngài để dự. Sao mình không tranh thủ các diễn đàn đó. 
Ngài là người viết nhiều, viết khỏe và thẳng thắn. Rất nhiều ý tưởng của ngài đã được các học giả chia sẻ. Ngài bộc trực về những trăn trở đối với quan hệ đạo - đời hiện nay mà rất nhiều người dù biết nhưng còn ngại.
Người ta gọi ngài là vị Giám mục của “hòa giải”. Ngài đối thoại với chính quyền mới về chính sách tôn giáo rất kiên trì, nhất là giai đoạn 1990, trước đổi mới về chính sách tôn giáo.  
Ngài viết nhiều đề tài từ văn hóa, xã hội, tôn giáo nhưng lối hành văn rất trau chuốt. Các cặp hôn nhân rất thích lối so sánh của ngài: “Tình yêu như ngọn đèn, lấy áo bọc đèn, đèn sẽ tắt. Tình yêu như bông hoa, áp hoa vào ngực hoa sẽ tàn. Tình yêu như dòng suối, xây đập chặn suối lại, suối sẽ cạn” (Nói với chính mình). Ngài đã đi dự nhiều đám cưới, nhiều phiên tòa xử ly hôn, nhiều đám tang ly biệt vợ chồng. Ngài viết khá nhiều sách trong đó có bộ “Thao thức” 5 tập.
Hôm gặp Đức cha Giuse Trần Văn Toản dự hội thảo ở Ban Tôn giáo Chính phủ ngày 23/7/2024, hỏi thăm sức khỏe của ngài. Đức cha Giuse nói, ngài yếu lắm rồi, nên đi Hà Nội mà cứ giật mình luôn. Hai tháng trước, tôi gọi điện hỏi thăm ngài, ngài bảo: nếu còn thấy có bài trên báo, xin tạ ơn Chúa. Còn nếu không thấy thì xin đọc cho câu kinh nhé. Bây giờ bạn đọc sẽ không thấy bài báo ký tên quen thuộc của ngài nữa. Tòa Giám mục Long Xuyên đã thông báo lễ tang của ngài: không nhận vòng hoa phúng viếng. Thay vào đó là hòm từ thiện giúp cho công việc bác ái.
Xin Chúa giàu lòng xót thương, sớm đón nhận linh hồn Đức cha Gioan Baotixita về nơi nước của Chúa.