Sưu tập tem - "Vua của các loại sưu tập"

Ở Việt Nam, khi mới ra đời vào năm 1840, tem chỉ làm nhiệm vụ thanh toán cước phí bưu chính, làm nhiệm vụ vận chuyển và làm tăng doanh thu bưu chính. Ban đầu, tem thư phát hành là tem phổ thông, với số lượng lớn, hình ảnh và màu sắc trên tem chưa được đẹp và bắt mắt. Do nhu cầu bưu chính, nhiều loại tem khác nhau đã ra đời khiến cho con tem trở nên phong phú và đa dạng hơn. Và để phục vụ cho nhu cầu sưu tập, con tem ngày nay đã in ấn càng lúc càng đẹp, phong phú hơn, với nhiều chủ đề nhằm quảng bá đất nước, con người,… Nguyên tắc tem là không tái bản, vì vậy lâu dần nếu không sưu tập và cất giữ, con tem sẽ bị mất đi. Cứ như vậy, bộ môn sưu tập tem đã ra đời và trở thành một bộ môn nghệ thuật cho đến ngày nay.Đáp ứng nhu cầu chơi tem ngày càng lớn, Hội Tem Việt Nam được thành lập ngày 30/12/1960 và một trong những nội dung hoạt động cốt lõi chính là phát triển phong trào sưu tập tem.

Người ta nói, sưu tập tem là vua của các loại sưu tập, Người sưu tập thường có xu hướng sưu tập theo chủ đề mình thích, thông thường chủ đề do người chơi tự chọn lấy riêng cho bản thân mình, ví dụ như chủ đề: hoa, bướm, cây cỏ, di sản hay danh nhân, thuyền bè, ô tô, xe máy.v.v. Chủ đề nào được nhiều người chơi sẽ làm cho giá tem lên giá nhất, và những loại tem hiếm, tem cổ,… cũng khẳng định giá trị của một con tem.Bộ tem anh hùng Mạc Thị Bưởi, do số lượng của nó tồn tại rất ít trên thị trường tem chơi Việt Nam và quốc tế, nên cho tới thời điểm hiện nay, bộ tem này vẫn giữ kỷ lục là bộ tem Việt Nam đắt giá nhất.

Tem còn có nhiều dòng tem, tem sống là tem chưa đóng dấu bưu điện, vẫn còn lưu hành và chưa qua sử dụng; tem thực gửi hay còn gọi là “tem chết” là tem đã đóng dấu rồi hoặc bị hủy, chỉ còn chức năng sưu tập.
 

Anh Lê Hưng Hà, Nhà sưu tập tem ở Hà Nội

Anh Lê Hưng Hà, một nhà sưu tập tem ở Hà Nội, bén duyên với thú chơi tem khi một lần đến chợ tem ở Trần Hưng Đạo, nhìn những con tem bắt mắt, người Việt, rồi cả người nước ngoài cũng say mê khi ngắm nhìn những con tem ở chợ tem, anh bắt đầu tìm hiểu, sau đó ngấm và rồi đam mê sưu tập tem. Hiện nay, anh Hà đang sở hữu hơn 10 bộ tem quý, ngoài tem giấy các nước, anh còn sưu tập tem vàng, tem tiền…

Với một số quốc gia chuyên in các bộ tem số lượng hạn chế với thiết kế đặc biệt dành riêng cho việc sưu tập. Những loại tem được in kiểu này phần nhiều vượt qua nhu cầu về tem thư trong nước, nhưng đồng thời có những chi tiết thiết kế đặc biệt mà những nhà sưu tập muốn có trong bộ sưu tập của mình. Tem vàng FDC mà anh Hà đang sở hữu là một trong số những bộ tem giới hạn, cả thế giới hiện chỉ có 7500 bộ, bộ tem vàng của anh là bộ đứng thứ 2944, anh Hà cũng là một trong những người đầu tiên chơi tem vàng theo bộ ở Việt Nam.

“Ngày xưa khi tôi nói có bộ tem vàng, nhiều người còn bảo làm gì có tem vàng theo bộ… vì dân chơi tem cũng chỉ có đến 1-2 bì thư có tem vàng, chơi lẻ được vài chiếc tem vàng. Khi mang bộ tem vàng ra cho mọi người xem, nhiều người phải thốt lên rằng, bộ tem quá “đỉnh” – anh Hà chia sẻ.

Đôi với anh Hà, tem vàng quý giá không chỉ bởi sự quý hiếm của nó, xét dưới góc độ nghệ thuật trưng bầy, thì tem vàng như một tác phẩm nghệ thuật điêu khắc, mỗi một con tem là một tác phẩm thu nhỏ, có tính chất đồ họa đặc biệt.

Mỗi một con tem, mỗi một bộ tem, đều có ý nghĩa riêng và để sở hữu được nó lại là một câu chuyện đặc biệt đối với anh Hà. Bộ tem vàng 23k (Dominica – thuộc khối thịnh vượng chung phát hành), anh phải qua nhiều kênh, nhờ vả bạn bè ở Đức mua, hoặc đấu giá cho, anh còn sưu tập được một số bộ tem vàng từ Mỹ và Anh để mang về Việt Nam. Trong 5 năm tìm tòi và sưu tập tem vàng, anh Hà hiện nay đang sở hữu 3 bộ tem vàng, mỗi bộ có 40 con tem, chưa kể tem vàng lẻ, anh có đến hàng trăm con tem, những con tem này có từ khoảng thập kỷ 70 đến 90 của thế kỷ trước.

Trong bộ sưu tập của anh, ngoài bộ tem vàng, có 2 bộ tem ấn tượng, đó là bộ tem tiền giấy, tiền xu của rất nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là bộ tem giáng sinh ở Mỹ, mang đậm chất Giáng sinh Công giáo, mỗi con tem được in hình ảnh sinh động về Chúa Giáng sinh bên máng cỏ, và những hình ảnh hết sức thân thuộc, gần gũi với người Công giáo…

Bộ tem 12 con giáp có lẽ là bộ tem sưu tập kỳ công đối với anh Hà, anh phải đi sưu tầm từng con tem rồi ghép lại cho đủ 12 con giáp, đi mua cảvài trăm con tem thì mới nhặt được 1 vài con để cho vào bộ 12 con giáp. Bộ tem đó anh mất hơn 2 năm mới hoàn chỉnh.

Linh mục Phêrô Nguyễn Hùng ở Đà Nẵng là một người chơi tem tiền, có dịp ra Hà Nội, được ngắm bộ sưu tập tem của anh Hà, ngài cũng phải thốt lên: “trong đời tôi chơi tem rất nhiều nhưng chưa thấy có ai sưu tập tem mà cả bộ được đầy đủ như thế này”. Ngài rất vui và thích thú khi được chiêm ngưỡng bộ sưu tập tem mà anh Hà đang sở hữu.

Con tem như báu vật của nhà sưu tập, không chỉ mang ý nghĩa lịch sử, văn hóa, đất nước, con người…, những bộ tem còn là linh hồn của người chơi tem. Những người mang niềm đam mê ấy không phân biệt tuổi tác, thành phần hay giới tính. Bước vào thế giới của thú vui này, họ chỉ có một tiếng nói chung đó là được chia sẻ với nhau những sự hiểu biết về tem, về thú chơi kỳ công nhưng không kém phần tao nhã.

Một số hình ảnh về bộ sưu tập tem của anh Lê Hưng Hà:

Bài, ảnh: Đỗ Hoa