Tăng cường năng lực truyền thông về phòng, chống tác hại thuốc lá: Nhiệm vụ cấp bách

Sự kiện do Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) thực hiện, nhằm đẩy mạnh nhận thức và vai trò của truyền thông trong việc tuyên truyền các giải pháp ngăn chặn tác hại của thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.


 
Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Thông tin và Truyền thông), nhấn mạnh: “Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng tại Việt Nam đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt ở giới trẻ, học sinh và sinh viên. Nguy hiểm hơn, một số đối tượng còn lợi dụng các sản phẩm này để lưu hành và sử dụng ma túy trái phép.”
Thuốc lá không chỉ gây ra các bệnh nguy hiểm như ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ, làm suy giảm khả năng học tập và năng suất lao động. Bên cạnh đó, môi trường cũng chịu tác động nặng nề do rác thải từ thuốc lá như tàn thuốc, đầu lọc và bao bì.
Thống kê từ Quý I/2024 cho thấy, cơ quan Nhà nước đã xử lý 111 vụ việc liên quan đến thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, trong đó 33 vụ được khởi tố vì vi phạm pháp luật về ma túy. Tác hại của các sản phẩm thuốc lá mới không chỉ dừng lại ở sức khỏe, mà còn ảnh hưởng đến kinh tế, an ninh trật tự và môi trường.
Theo bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc phụ trách Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá tại Việt Nam năm 2022 lên tới 108.000 tỷ đồng, chiếm 1,14% GDP.
Phó Giám đốc phụ trách Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng nhấn mạnh rằng, từ năm 2008 đến 2019, Việt Nam chỉ thực hiện ba lần tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá. Tuy nhiên, mức tăng mỗi lần chỉ 5% và khoảng cách giữa các lần tăng quá dài. Điều này cho thấy chính sách thuế hiện tại chưa đáp ứng được mục tiêu hạn chế sử dụng thuốc lá
Theo các chuyên gia, tăng thuế thuốc lá là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để giảm tỷ lệ sử dụng và cải thiện sức khoẻ cộng đồng. Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị bổ sung thuế tuyệt đối ít nhất 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và tăng dần lên 15.000 đồng/bao vào năm 2030, cùng với các biện pháp thuế tỷ lệ hiện hành.
Việc tăng thuế không chỉ giúp giảm tiêu thụ thuốc lá mà còn góp phần tăng nguồn thu ngân sách, hỗ trợ phát triển các chương trình y tế công cộng. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, cần kết hợp giữa việc tăng thuế và triển khai các biện pháp kiểm soát buôn lậu thuốc lá, cải thiện khung pháp lý và tăng cường truyền thông.
Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thông trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng và xây dựng chính sách phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả. Các chuyên gia chia sẻ nhiều nội dung về kinh nghiệm quốc tế và cung cấp nhiều nội dung hữu ích như: tình hình thực thi chính sách pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam và thế giới; mối liên hệ giữa tăng thuế thuốc là và tình trạng buôn lậu, việc làm ; vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt trong phát triển xã hội bền vững; các khuyến nghị của WHO và kinh nghiệm quốc tế trong kiểm soát thuốc lá.
Ông Hồ Hồng Hải kêu gọi: “Các cơ quan báo chí và đơn vị làm truyền thông cần chung tay lan tỏa thông điệp về tác hại của thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và xây dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh.”
Hội nghị là bước khởi đầu quan trọng nhằm tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, chuyên gia y tế và báo chí, hướng tới mục tiêu giảm thiểu tác hại của thuốc lá và xây dựng một xã hội khỏe mạnh hơn.