Khung cảnh nhà thờ chính tòa và tòa giám mục Lạng Sơn buổi chiều hôm nay thật trầm lắng nhưng ấm áp tình người, các linh mục, tu sỹ và giáo dân về đây để kính viếng phần mộ và cầu nguyện cho vị mục tử của giáo phận trong ngày giỗ của Đức cố giám mục Vinhsơn Phaolô. Cách đây đúng 12 năm, vào ngày 2 tháng 9 năm 1998, ngài đã vâng nghe tiếng Chúa gọi để về nhà Cha trên trời, sau những năm tháng chia sẻ với Đức Kitô khổ nạn bằng những cơn bạo bệnh kéo dài. Sự ra đi của ngài đã để lại trong giáo phận niềm thương nhớ khôn nguôi. Hôm nay, mọi thành phần dân Chúa trong giáo phận lại quy tụ về đây để cùng với vị mục tử đương nhiệm tưởng nhớ và cầu nguyện cho Đức cố giám mục Vinhsơn Phaolô.
Thánh lễ được cử hành trọng thể do Đức cha Giuse Đặng Đức Ngân – đương kim giám mục giáo phận – chủ sự. Cùng đồng tế với ngài có quý linh mục triều và dòng đang phục vụ tại giáo phận. Đông đảo quý nam nữ tu sỹ, chủng sinh và mọi thành phần dân Chúa tham dự Thánh lễ. Mọi người cùng hiệp ý với Đức cha Giuse để tưởng nhớ đến công lao to lớn của Đức cha cố Vinhsơn, và cùng dâng lên Thiên Chúa những lời cầu nguyện cho ngài được sớm hưởng hạnh phúc thiên đàng.
Trong bài chia sẻ, Đức cha Giuse đã nhắc nhớ cho mọi người về tiểu sử và gương mẫu đời sống mục tử của Đức cố giám mục Vinhsơn, qua đó đưa ra những bài học cho mọi thành phần dân Chúa hôm nay. Sau đây là toàn văn bài chia sẻ:
Kính thưa Cha Tổng Đại Diện,
Quý Cha, quý Tu sĩ Nam nữ, Chủng sinh
Quý Ông Bà anh chị em rất thân mến.
Hôm nay, chúng ta tụ họp nơi đây để cùng hiệp dâng thánh lễ cầu nguyện cho Đức Cha Cố Vinhsơn Phaolo dịp lễ giỗ lần thứ XII của Ngài.
Chúng ta cùng hiện diện trong Nhà thờ Chính tòa Giáo phận Lạng Sơn mang đậm dấu ấn miền sơn cước và ấm cúng. Tuy ngôi thánh đường chỉ mới có 6 tuổi, nhưng hơi ấm của nó lại bắt nguồn từ những ngọn lửa đức tin âm thầm nhóm lên từ xa xưa, trước khi được Tòa Thánh chính thức thiết lập là Đại Diện Tông tòa Lạng sơn năm 1913, và ngày 24.11.1960 Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII đã nâng lên thành Giáo Phận Chính tòa Lạng Sơn-Cao Bằng. Giá trị đức tin mà Tin Mừng loan báo ăn rễ sâu vào tâm hồn và cuộc sống dù trải qua bao thăng trầm của lịch sử Giáo hội và những thách đố của xã hội, Giáo phận truyền giáo biên giới vẫn luôn tồn tại và lưu truyền từ các Thừa sai qua các thế hệ cha ông và tới con cháu ngày nay. Trong số các vị Mục tử phục vụ và dấn thân cho Giáo phận Lạng sơn-Cao Bằng, chúng ta không thể quên con người và cuộc đời của Đức Cha Vinhsơn Phaolo Phạm Văn Dụ: hành trình ơn gọi và sứ mệnh mục tử là sự dấn thân để làm chứng và giữ gìn ngọn lửa đức tin trong thời kỳ đầy khó khăn thử thách, nhưng cuộc hành trình ơn gọi xem ra đơn độc, lẻ loi âm thầm đó lại là chứng tá hùng hồn nhất cho sứ mạng giữ và chuyển lửa đức tin cho các thế hệ mai sau.
Ơn gọi lên đường:
Đức Cha Vinhsơn Phaolo Phạm Văn Dụ sinh ngày 14-10-1922, trong một gia đình trung lưu và sùng đạo tại Phát Diệm (Ninh Bình), chịu chức linh mục ngày 8-9-1948 do Đức Cha Hedde truyền chức; rồi làm cha phó Giáo xứ Đồng Đăng; cho đến việc Ngài tự nguyện ở lại địa phận Lạng Sơn và giữ chức vụ Tổng quản địa phận sau hiệp định Geneve năm 1954. Cũng chính thời gian ấy cha Dụ được chính quyền mời lên làm cha sứ Thất Khê thay cho cha Guibert Hiền. Cũng tại Thất Khê, ngày 5 tháng 3 năm 1960 Ngài được Toà Thánh bổ nhiệm Giám mục và chính thức trở thành Giám mục Chính toà Lạng Sơn vào ngày 24 tháng 11 năm 1960. Dù đã được bổ nhiệm Giám mục nhưng phải đợi mãi đến ngày 1 tháng 5 năm 1979 Đức cha Vinh Sơn mới được làm lễ tấn phong bởi Đức cha Phạm Đình Tụng Giám mục Bắc Ninh tại một nguyện đường nhỏ toạ lạc ngay trong Toà giám mục Bắc Ninh. Cứ thế Dòng thời gian trôi đi với những đẩy đưa của thời cuộc mãi đến năm 1992 Đức cha cố Vinh Sơn mới được về ở Toà giám mục Lạng Sơn.
Tháng 8-1991, Ðức cha được phép đi thăm Tòa Thánh Rôma. Ở Rôma về, ngài bắt tay vào xây dựng cơ sở. Năm 1993, khởi công xây tòa giám mục. Dự định sẽ xây tiếp ngôi nhà thờ Chính tòa nhưng chưa thành. Năm 1995, khởi công xây dựng nhà thờ Thanh Sơn, Cao Bằng. Năm 1996, xây nhà thờ Cao Bình. Sang năm 1997, sức khỏe của Ðức cha ngày một giảm sút. Ngày 9-3-1998, Tòa Thánh phê chuẩn đơn xin nghỉ hưu của Ðức cha. Bệnh tình ngày càng trầm trọng, ngài đã qua đời lúc 0giờ45 ngày 2-9-1998, sau 38 năm phục vụ Nước Trời trong lặng lẽ âm thầm với ơn gọi là Mục tử Giáo phận Lạng Sơn-Cao Bằng.
Niềm tín thác nơi Thiên Chúa và Giáo hội.
Khi nhìn vào đời sống của Đức Cha Cố Vinhsơn Phaolo trong ơn gọi linh mục và Giám mục Giáo phận Lạng Sơn-Cao Bằng với công cuộc truyền giáo và gìn giữ Giáo phận. Hành trình ơn gọi và sứ mạng mục tử của ngài là luôn bước theo Thầy Chí Thánh. Tiếp nối sứ mạng mà Chúa trao phó, chắc chắn người mục tử cũng phải đồng cảm thức và chia sẻ ngọt bùi với Thầy mình trên hành trình sứ mạng, trong đó không thể thiếu chặng đường lên đồi Sọ, với tất cả những cay đắng, đơn côi và ê chề của thập giá. Nhưng thập giá ấy lại trở nên Thánh Giá khi có một tình yêu lớn, những cay đắng, đơn côi và ê chề kia được mặc một giá trị và ý nghĩa mới làm nên căn tính đích thực của Người Mục Tử: cho đi hạnh phúc riêng tư của chính mình, để đón nhận niềm hạnh phúc lớn hơn, phổ quát hơn; cho đi sự sống của chính mình vì Thầy và vì sứ mạng để đón nhận để đón nhận sự sống đích thực từ Đấng đã phán: “Ta là Đường, là Sự Thật và là Sự Sống”.
Niềm tín thác nơi Thiên Chúa qua Đức Giêsu Ki tô của Đức Cha Vinhson Phaolo còn thể hiện nơi niềm tin vào Giáo Hội Công Giáo do Chúa Giêsu thiết lập. Luôn vâng phục quyền bính của Giáo hội, vâng phục Đại Diện của Chúa Kitô, dù bất cứ hoàn cảnh điều kiện khắc nghiệt nào của ơn gọi và sứ mệnh, thì Ngài vẫn luôn phó thác vào quyền năng và tình thương của Chúa; tin mến Giáo hội và can đảm trong âm thầm làm chứng tá cho đời sống Tin Mừng của Chúa nơi giáo phận Lạng Sơn-Cao Bằng.
Bài học cho chúng ta hôm nay:
Khi chúng ta suy tư hành trình ơn gọi của Đức Cha cố Vinhsơn Phaolo, có lẽ ai cũng cảm thấy gần kề với Đức Cha cố dẫu không còn giáp mặt, thế nhưng đức tin kiên vững lòng cậy trông tuyệt đối nơi Thầy Chí Thánh và một tình yêu đến cùng của ngài dành cho Giáo phận và con cái còn mãi trong tim của mọi người. Chính khi cảm nghiệm được sự gần gũi và gắn bó với Đức cha cố cũng chính là lúc chúng ta được mời gọi đến gần nhau hơn trong tâm tình của những người con cùng nhà. Không chỉ là gần hơn về không gian mà còn nói lên sự hiệp nhất về tinh thần, có khi sự hiệp nhất ấy không thật rõ với cái nhìn bên ngoài nhưng nó vẫn chất chứa nơi thẳm sâu bên trong từ khi tất cả mọi thành phần Dân Chúa Giáo phận cùng với với vị chủ chăn của mình chung tay đặt nền và xây dựng Giáo phận, rồi cùng bắt tay nhau kiên vững cùng vượt qua những chặng đường khó khăn. Vẫn một niềm tín thác đó, vẫn một tinh thần và bầu nhiệt huyết ấy tiếp tục triển nở sống động trong chúng ta. Có thể ngày hôm nay chúng ta không phải đối diện với những thách đố như vị tiền bối của mình do hoàn cảnh và thời cuộc, nhưng không có nghĩa là không có, những thách đố vẫn còn đấy: bằng những bộ dạng khác nhau, tinh vi hơn với những tệ nạn xã hội, sự thiếu hiểu biết lẫn nhau, thiếu tôn trọng tình thương của nhau, nghi kỵ niềm tin Kitô giáo, giá trị tình yêu bị thử thách xem ra thật nhậy cảm và cũng cần hơn bao giờ hết niềm tin, tình yêu dấn thân và niềm hy vọng để có thể đối diện, và vượt qua.
Giờ đây chúng ta cùng bước vào thánh lễ, xin dâng lên Thiên Chúa lời nguyện thiết tha để cầu nguyện cho Đức Cha cố Vinh sơn Phaolo và cùng cầu xin Thiên Chúa ban ơn trợ lực cho chúng ta luôn tín thác vào Thiên Chúa và tin mến Giáo Hội.
Lạy Chúa Giêsu Ki tô, xin đón nhận linh hồn Đức cha cố Vinhsơn Phaolo yêu quí của chúng con. AMEN.
Sau khi kết thúc Thánh lễ, Đức cha Giuse cùng với các linh mục và cộng đồng dân Chúa tiến đến trước phần mộ của Đức cố giám mục Vinhsơn Phaolô trong khuôn viên Tòa Giám mục để tưởng nhớ ngài và cầu nguyện cho ngài. Những lời kinh tha thiết hòa với những nén hương lòng thành kính dâng lên Thiên Chúa để xin cho người Cha hiền đã khuất được sớm hưởng tôn nhan Chúa muôn đời, nơi đó chắc chắn ngài cũng không quên cầu nguyện nhiều cho con cái giáo phận./.