Thủy điện Việt Nam

Một góc thủy điện Hòa Bình. Ảnh: Ngọc Mai

12 nhà máy thủy điện hàng đầu trong hệ thống nhà máy thủy điện đã có tại Việt Nam, được xếp theo thứ tự lớn đến nhỏ: 1/ Nhà máy thủy điện Sơn La, 2/ Nhà máy thủy điện Hòa Bình, 3/ Nhà máy thủy điện Lai Châu (đều ở trên dòng sông Đà), 4/ Nhà máy thủy điện Yaly, thuộc hệ thống bậc thang thủy điện trên sông Sêsan thuộc tỉnh Gia Lai và tỉnh Kon Tum, 5/ Nhà máy Thủy điện Huội Quảng thuộc quy hoạch bậc thang thủy điện trên hệ thống sông Đà, 6/ Nhà máy thủy điệnTrịAn trên sông Đồng Nai, 7/ Nhà máy thủy điện Hàm Thuận - Đa Mi, thuộc lưu vực sông Đồng Nai, 8/ Nhà máy thủy điện Na Hang trên dòng sông GâmTuyên Quang, 9/Thủy điện sông Ba Hạ thuộc tỉnh Phú Yên và tỉnh Gia Lai, 10/ Nhà máy thủy điện Trung Sơn trên dòng sông Mã tỉnh Thanh Hóa, 11/ Nhà máy thủy điện Thác Mơ, trên dòng sông Bé, tỉnh Bình Phước. 12/ Nhà máy thủy điện Thác Bà thuộc dòng sông Chảy, tỉnh Tuyên Quang.

Nhà máy thuỷ điện Thác Bà tuy bé nhất, nhưng là đứa con đầu lòng của ngành thuỷ điện Việt Nam, được xây dựng đầu tiên ở miền Bắc nước ta. Quán triệt tinh thần “Điện phải đi trước một bước”. Nhà nước ta đã quyết định xây dựng nhà máy thủy điện này với sự giúp đỡ của nhà nước Liên Xô cũ nay là nước Cộng hoà liên Bang Nga. Công trình được khởi công xây dựng ngày 19/8/1964, theo công suất thiết kế 108 MW, sản lượng bình quân: 400 triệu kWh/năm. Đáng lưu ý là Nhà máy được xây dựng trong thời kỳ đế quốc Mỹ tập trung mở rộng quy mô đánh phá ra miền Bắc bằng không quân. Ngày 9/7/1965. đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh ra miền Bắc, công trường xây dựng nhà máy là một trong những trọng điểm đánh phá của máy bay Mỹ. Mãi đến năm 1968, khi giặc Mỹ ngừng ném bom, công trường mới được tiếp tục xây dựng. Ngày 22/2/1970 dòng Sông Chảy đã được chặn lại. Ngày 5/10/1971 sau buổi lễ long trọng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thanh Nghị và Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô đã cắt băng khánh thành và khởi động tổ máy số 1, chính thức phát điện lên lưới điện Quốc gia.Từ đó trở đi ngày 5/10/1971 hàng năm trở thành ngày kỷ niệm truyền thống của nhà máy thuỷ điện Thác Bà và cũng từ đó dòng điện Thác Bà toả sáng tiếp sức cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.