Công trình lịch sử và tâm linh

Nơi yên nghỉ của 10 nữ thanh niên xung phong hy sinh tại Ngã ba Đồng Lộc. Ảnh: Thế Lượng

     Nơi đây có một tiểu đội thanh niên xung phong canh giữ, phá bom và sửa đường thông xe, gồm 10 cô gái trẻ, tuổi từ 17 đến 24: Võ Thị Tần (Tiểu đội trưởng), Hồ Thị Cúc (Tiểu đội phó), Võ Thị Hợi, Nguyễn Thị Xuân, Dương Thị Xuân, Trần Thi Rạng, Hà Thị Xanh, Nguyễn Thị Nhỏ, Võ Thị Hà, Trần Thị Hường. Nhiệm vụ của tiểu đội là chốt chặn đoạn từ Cầu Tối trở vào Truông Kèn 2 km, đặc biệt là 300 mét từ Cầu Tối đến Trường Thành. Trưa ngày 24/7/1968, như mọi ngày, 10 cô ra làm nhiệm vụ. 16h30', trận bom thứ 15 trong ngày dội xuống Đồng Lộc, một quả rơi sát miệng hầm 10 cô đang tránh bom. Tất cả đã anh dũng hi sinh, UBND tỉnh Hà Tĩnh, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng nhiều đơn vị hữu quan đã bảo tồn và tôn tạo Ngã ba Đồng Lộc và tổ chức “Phụng tượng 10 nữ thanh niên xung phong”, ngay tại nơi các cô đã hy sinh, biến nơi đây thành công trình lịch sử, tâm linh sâu sắc...

      Truông Bồn thuộc xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An, là một đoạn đèo dốc dài 5km, cao gần 70m, trên dãy núi Thung Nưa cao 450m so với mực nước biển, nằm trên tuyến đường chiến lược 15A (hay còn gọi là đường 30). Tại đây, nhiều đơn vị công binh, phòng không, thanh niên xung phong, dân quân địa phương đã đào hàng trăm chiếc hầm trú ẩn cá nhân hình chữ A và hàng nghìn mét giao thông hào. Ngày 31/10/1968, một ngày trước khi đế quốc Mỹ buộc phải ngừng ném bom toàn miền Bắc, chúng đã dội bom xuống Truông Bồn. 13 chiến sĩ thanh niên xung phong ở đây đã anh dung hy sinh thân mình để cứu đường, khi tuổi đời mới từ 17 tới 22. gồm: Nguyễn Thị Văn, Nguyễn Thị Hoài, Phan Thị Dung, Nguyễn Thị Tâm, Hà Thị Đang, Hoàng Thị Nhung, Nguyễn Thị Phúc, Vũ Thị Hiên, Đàm Thị Bốn, Trần Thị Doãn, Đinh Thị Vinh, Trần Văn Hạp, Cao Ngọc Hòa. Người duy nhất sống sót trong tiểu đội thép năm ấy là tiểu đội trưởng Trần Thị Thông. Nhân dân tỉnh Nghệ An cùng nhân dân các địa phương trong cả nước đã góp công của bảo tồn và tôn tạo Khu di tích lịch sử Truông Bồn trên diện tích 217.327m2, biến nơi đây thành công trình lịch sử, tâm linh sâu sắc...