Lễ Tạ ơn - Thanksgiving tại Hoa Kỳ

Bức tranh The First Thanksgiving at Plymouth (Lễ Tạ ơn đầu tiên tại Plymouth) của Jennie A. Brownscombe.

Tương tự như ngày Tết Nguyên đán ở Việt Nam ta vậy. Vì thời gian nghỉ lễ kéo dài tới 4 ngày, tạo cơ hội cho con cái đi làm xa có điều kiện về với ông bà, cha mẹ, thăm hỏi bà con bạn bè thân quen.
Ngày nay, trên thế giới có các quốc gia sau đây chính thức mừng lễ Tạ ơn: Argentina, Brazil, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Liberia, Thụy Sĩ và Hoa Kỳ… Tuy thời gian tổ chức không thống nhất, tùy mỗi địa phương ấn định riêng. Nhưng tất cả đều nói lên lòng tri ân Thượng đế và biết ơn mọi người đã giúp đỡ mình trong lúc hoạn nạn.

I. NGUỒN GỐC LỄ TẠ ƠN TẠI HOA KỲ
 

Ngày nay, các gia đình ở Mỹ xem đây là dịp sum họp. Họ chuẩn bị một bữa ăn thịnh soạn, với món ăn truyền thống không thể thiếu ở các nước Bắc Mỹ là gà tây.

Lễ Tạ ơn đầu tiên trên đất Mỹ đã diễn ra tại khu vực thuộc địa phương Plymouth, bang Massachusetts ngày nay. Khoảng thế kỷ XVII, một tộc người Pilgrims ở Anh bị hoàng đế lúc đó bắt cải đạo, nhưng họ không chấp nhận nên bị bỏ tù. Và sau đó bị ép rời khỏi nước Anh tới định cư tại Hà Lan. Sau đó, trong số này, có 102 người sợ con cháu mình mất gốc, nên chạy sang châu Mỹ trên con thuyền mang tên Mayflower và đã cập bến Massachusetts trong khi mùa Đông giá lạnh. Lương thực thiếu thốn, nên một nửa đã chết. Số người sống sót được những thổ dân da đỏ tốt bụng cứu giúp và dạy cách làm ăn sinh tồn, như trồng hoa màu, săn bắn… Thời gian sau có thể lo cho cuộc sống. Họ bèn tổ chức một bữa tiệc để tạ ơn Thiên Chúa đã cho gặp những người ân nhân cứu giúp mình và mời người da đỏ tham dự cùng nhau ăn uống vui vẻ.
Từ đó về sau, con cháu của người Pilgrims luôn tổ chức lễ Tạ ơn để mừng những điều tốt đẹp đã đến trong cuộc sống. Luôn được duy trì hằng năm, nhưng mỗi nơi lại tổ chức khác thời gian. Mãi tới khi Tổng thống George Washington (1732 - 1799) thoát khỏi cuộc bao vây ở thung lũng Forge trong cuộc chiến chống lại đế quốc Anh để dành độc lập cho Hoa Kỳ, ông đã công bố Lễ Tạ ơn thống nhất toàn quốc vào ngày 26/11/1789.
Đến khi cuộc nội chiến Bắc Nam chấm dứt, Tổng thống Abraham Lincoln (1809 - 1865) đã lấy ngày lễ Tạ ơn để nhắc đến công ơn của các di dân Pilgrims đầu tiên dựng nên Hoa Kỳ, càng làm tăng thêm ý nghĩa và định ngày cho lễ Tạ ơn hằng năm vào thứ Năm cuối cùng của tháng 11. Nhưng sau đó, Tổng thống Franklin Delano Roosevelt (1822 - 1945) quy định lấy ngày thứ Năm của tuần lễ thứ Tư của tháng 11 làm ngày lễ Tạ ơn - thống nhất toàn quốc được nghỉ lễ.

II. ĐÔI NÉT VĂN HÓA TRONG LỄ TẠ ƠN TẠI HOA KỲ



Kể từ đây lễ Tạ ơn là ngày lễ nghỉ chính thức trên toàn quốc, ngay hôm sau là ngày thứ sáu đen, cũng được nghỉ, đi liền với các ngày thứ Bảy, Chúa nhật nên tổng số ngày nghỉ vào dịp này khá dài, đã tạo cơ hội và cũng là dịp mà nhiều gia đình tổ chức những buổi họp mặt, tụ tập thân nhân từ nhiều nơi, dù xa xôi bao nhiêu, ở đâu cũng cố trở về. Vì từ lâu rồi. người Mỹ thường coi trọng ngày “lễ Tạ ơn” hơn cả lễ Giáng sinh và ngày tết Dương lịch.
Nói về thực đơn, từ năm 1621, gà tây trở thành món ăn chính thức theo truyền thống Hoa Kỳ của ngày Tạ ơn. Nên hằng năm có khoảng 50.000.000 con gà tây được dân Mỹ tiêu thụ. Tính trung bình, khoảng 6 người một con, bất kể già trẻ. Từ đó, lễ Thanksgiving còn thêm tên gọi... là: “Turkey Day”.
Trong dịp lễ Tạ ơn, gà tây làm sẵn được bày bán ở các chợ, siêu thị rất nhiều. Có nơi còn nhận chế biến theo khẩu vị của khách hàng yêu cầu. Dịp này nhiều cá nhân và các tổ chức thiện nguyện hay tôn giáo đặc biệt chú ý đến những người kém may mắn bằng cách tổ chức các buổi phát thức ăn gà tây cho những kẻ vô gia cư hay những người nghèo, để họ được cùng chung vui trong ngày Tạ ơn.
Món gà tây được chế biến với nhiều công thức đa dạng khác nhau, cùng với nhiều món ăn phụ như: Bánh bí đào, mứt dâu, bánh chiên bằng bột ngô, khoai tây nghiền nước sốt thịt, nước sốt chanh, khoai lang ướp đường, đậu xanh, … và các loại bia rượu được tiêu thụ khá mạnh trong mùa lễ. Khoảng 63% người uống rượu vang, 20% uống rượu bia, và 10% uống rượu mạnh, giúp cho kỹ nghệ bia rượu tại Mỹ ngày càng phát triển.
Theo thông lệ hằng năm, Tổng thống Hoa Kỳ đương nhiệm sẽ “Ân xá” cho con gà tây trước dịp lễ trong một nghi lễ rất long trọng tại Nhà Trắng, trước khi đưa con gà tốt số này về thả trong vườn thú quốc gia.
Thứ Năm là ngày lễ Tạ ơn. Liền sau đó, thứ Sáu được mệnh danh là thứ Sáu Đen “Black Friday” nhằm thu hút người tiêu thụ. Ngay từ nhiều tuần lễ trước Black Friday, các tổng công ty bán lẻ nổi tiếng như: Best Buy, Walmart, Macy’s, TJ Maxx, J.C.Penney, Target, Marshalls, HomeGoods,... đồng loạt tung ra hằng hà sa số hình thức quảng cáo. Đua nhau thông báo mở cửa sớm và đóng tiệm muộn hơn. Vì đây được coi là thời gian mua sắm nhiều nhất của cư dân Hoa Kỳ. Rất hấp dẫn. Phần lớn các mặt hàng giảm giá từ 30% đến 50%, thậm chí có mặt hàng giảm đến 90%. Do đó, hằng năm từ 3 giờ chiều ngày thứ Năm lễ Tạ ơn, người mua sắm đã xếp hàng rồng rắn, quấn khăn trùm mền chống lạnh, đứng trước các cửa hàng bách hóa, chờ vận may ngay thời khắc các cửa hàng mở cửa sớm ngày “Black Friday” vào lúc 6 giờ chiều, để mua những món đầu tiên, nhất là những vật dụng điện máy. Chậm chân là sẽ hết, đi về tay không. Theo ước tính của Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia (NRF), trong 4 ngày nghỉ cuối tuần của lễ Tạ ơn đã có khoảng 68 triệu cư dân Hoa Kỳ đến các trung tâm mua sắm, cùng ước tính số tiền mua bán lên đến 617 tỷ USD.

III. THÀNH QUẢ QUA LỄ TẠ ƠN

Tại Hoa Kỳ, lễ Tạ ơn được tổ chức vào ngày thứ Năm lần thứ tư của tháng 11.

Tuy chỉ có ngày thứ Năm là ngày lễ Tạ ơn chính thức, nhưng tất cả các công sở nhà nước, trường học và hầu hết các cơ sở tư nhân đều cho nhân viên nghỉ luôn ngày thứ Sáu sau đó, kế tiếp là hai ngày cuối tuần. Như vậy, trong dịp này, có bốn ngày nghỉ liên tục, tạo điều kiện dễ dàng cho mọi người vui chơi thỏa thích. 
Chính vì vậy mà lễ Tạ ơn ở Hoa Kỳ được đón nhận như là dịp tụ họp gia đình sau một năm làm việc vất vả, tương tự như ngày Tết Nguyên đán ở Việt Nam ta vậy.
Ngoài cuộc diễu hành Macy quy mô lớn được tổ chức hàng năm trong ngày này tại quảng trường Thời Đại (New York), với khoảng 50 triệu người theo dõi qua màn ảnh nhỏ và 3 triệu nguồi xem trực tiếp trên phố. Đan xen những bữa ăn ấm cúng, cầu kỳ với gà tây. Cùng xem những trận thi đấu bóng bầu dục hấp dẫn trên truyền hình, chờ đi xếp hàng mua những đợt giảm giá kỷ lục các mặt hàng của hầu hết các hãng buôn lớn.
Người Mỹ sau lễ Tạ ơn là đến ngày thứ Sáu Đen, bắt đầu mùa mua sắm Christmas. Gởi thiệp và dựng cây thông, làm máng cỏ. Treo đèn nhà cửa để ăn mừng Giáng sinh và Tết Tây cận kề.
Công việc tổ chức lễ Tạ ơn còn mang một ý nghĩa vô cùng to lớn khi mọi người dân Hoa Kỳ nhìn lại cuộc sống, trân trọng và cảm tạ vì những ân huệ Chúa ban cho mình, với lương thực sung túc, không khí trong lành, luôn có mưa thuận, gió hòa, cho cây kết trái, cho lúa đơm bông. Ngoài ra, còn tỏ lòng biết ơn đến ân nhân đã giúp đỡ khi ta gặp khó khăn trên đường đời.
Lễ Tạ ơn chính là một cơ hội rất tốt cho con người tỏ lòng biết ơn trời đất, ơn đời, ơn người đã mang lại cho ta cuộc sống bình an, thịnh vượng, ấm no, hạnh phúc.