Quốc lộ xuyên Việt

Quốc lộ 1A, km cuối cùng tai Năm Căn, Tỉnh Cà Mau. Ảnh: Minh Thu

Quốc lộ 1A từng được gọi Quốc lộ 1, đường 1, đường cái quan, đường thiên lý hay đường xuyên Việt. Quốc lộ này bắt đầu (km 0) tại cửa khẩu Hữu Nghị trên biên giới Việt Nam-Trung Quốc, tại thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn và kết thúc tại thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau, dài 2360 km. Đây là tuyến đường quan trọng hàng đầu Việt Nam, đi qua trung tâm của một nửa số tỉnh thành Việt Nam, nối liền 4 thành phố lớn Hà Nội, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Quốc lộ 1A được hình thành từng đoạn qua từng thời kỳ. Từ thời Việt Nam bị chia cắt thành Đàng Trong và Đàng Ngoài, bên cạnh đường thủy thì con đường này bắt đầu được hình thành. Đến thời nhà Nguyễn sau khi thống nhất đất nước được tu bổ và hoàn thiện chiều dài từ Bắc đến Nam. Ban đầu đường nhỏ, chủ yếu dành cho việc vận chuyển người, hàng hóa bằng ngựa. Thời kỳ cai trị của người Pháp, con đường được mở rộng, nâng cấp. Trong thời kỳ chiến tranh chống Pháp và Mỹ, con đường bị giặc chiếm đóng và phá hoại khiến việc lưu thông khó khăn. Sau năm 2000, Quốc lộ 1A được mở rộng từng đoạn, phần lớn chiểu rộng có 4 làn xe (trừ một số đoạn từ Cần Thơ đi Cà Mau).

Đường Hồ Chí Minh chạy từ Bắc vào Nam Việt Nam dài 3.167 km qua vùng núi phía Tây. Tuyến chính từ Pác Bó (Cao Bằng) đến đất mũi Cà Mau, qua 30 tỉnh, thành phố trong cả nước. Đường Hồ Chí Minh được xây dựng trên cơ sở nâng cấp mở rộng một số tỉnh lộ và quốc lộ cũng như làm mới một số đoạn. Các đoạn dựa trên nền quốc lộ và tỉnh lộ có sẵn được gọi là đoạn/tuyến tránh quốc lộ/tỉnh lộ. Dự kiến, sau năm 2030, đường Hồ Chí Minh sẽ được nâng cấp trở thành cao tốc Bắc-Nam Việt Nam phía Tây, song hanh với Quốc lộ 1A, Đường cao tốc Bắc-Nam, Đường ven biển, với quy mô nhỏ hơn. Ngày 5/4/2000, đường Hồ Chí Minh khởi công xây dựng giai đoạn 1. Ngày 3/3/2004, Quốc hội chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh, và xác định đây là công trình quan trọng quốc gia. Trong tổng chiều dài toàn tuyến 3.167 km có tuyến chính dài 2.667 km, tuyến nhánh phía Tây dài 500 km. Đường sẽ có quy mô từ 2 đến 8 làn xe tùy thuộc địa hình.