Lưu giữ cổ vật quý hiếm

Bên trong Bảo tàng Mỹ thuật cung đình Huế. Ảnh: Bùi Oanh

Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế nằm trong Thành Nội, được thành lập năm 1923, với danh xưng đầu tiên là “Musee’ Khải Định”. Tòa nhà chính có 128 cây cột gốc quý, trên các cột có hình chạm khắc long - li - quy - phụng và hơn 1000 bài thơ bằng chữ Hán, hơn 300 hiện vật bằng vàng, sành, sứ, pháp lam Huế “độc nhất vô nhị”, ngự y và ngự dụng, trang phục của hoàng thất nhà Nguyễn, 700 hiện vật gốm mộc, gốm tráng men từ thời nhà Lý đến thời nhà Nguyễn. Ngoài ra còn có gốm sứ Tàu, Nhật, Pháp, Mỹ... Trong khuôn viên bảo tàng còn có một nhà kho khác tàng trữ hơn 80 hiện vật Chàm được đánh giá là những di sản văn hóa quý hiếm. Bảo tàng trưng bày nhiều loại trang phục của các bậc vua chúa nhà Nguyễn, mỗi loại lại có tên gọi, màu sắc riêng và chỉ mặc trong những dịp cụ thể. Các thứ ấy có thể phân thành các nhóm: trang phục thiết đại triều, trang phục thiết thường triều, trang phục nghi lễ và thường phục. Mỗi nhóm bao gồm áo, mũ, đai, quần, hốt, giày ủng, hia hài... được may theo cách thức riêng, có tên gọi riêng và có màu sắc hoa văn khác nhau. Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế còn có bộ sưu tập tiền cổ được lưu hành tại Việt Nam từ thời Bắc thuộc đến triều Nguyễn. 
Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV tại Đà Lạt được thành lập năm 2006 (tại khu biệt điện Trần Lệ Xuân gồm ba ngôi biệt thự (có tên rất hoa mỹ là Lam Ngọc, Hồng Ngọc và Bạch Ngọc, từng bị bỏ hoang phí nhiều năm trước, đầu thế kỷ 21 được ngành lưu trữ quốc gia sửa sang). Tại đây, nhiều tài liệu lưu trữ quý hiếm được lưu giữ. Đặc biệt, là kho tàng trưng bày Mộc bản triều Nguyễn - di sản tư liệu thế giới đầu tiên của Việt Nam. Những tấm mộc bản mang theo hơi thở từ quá khứ khiến người tham quan choáng ngợp và như lạc vào không gian xưa với những người thợ tài hoa cặm cụi thả hồn trong từng nét khắc. Theo dấu ấn thời gian, những sự kiện lịch sử được hé mở qua từng trang tài liệu. Đó là những cuộc chinh phục đại dương, khám phá những chân trời mới trên con thuyền gỗ đơn sơ; là những chuyến đi sứ của các bậc hiền tài đất Việt khiến các nước lân bang khuất phục bởi trí tuệ; là các mối bang giao nghìn năm với các nước... cho đến việc thực thi cắm mốc chủ quyền lãnh thổ tại Biển Đông qua hàng thế kỷ. Trải qua chặng đường 15 năm, không gian trưng bày tài liệu lưu trữ quý hiếm tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV trở thành điểm đến văn hóa, lịch sử. Nhiều điều ẩn chứa trong kho tàng sử liệu vẫn chờ được khám phá và giải mã