Tấm lòng Lý Ngọc Minh trong như chén ngọc, thảo như cúp Lạc Hồng!
Cập nhật lúc 08:21 19/10/2009
Năm 2005, trái tim ông đã từng “rung lên” cùng với những trái tim nhân hậu khác của đất Việt: Lo cho người nghèo, theo tiếng gọi của MTTQVN; năm đó ông đã xúc động đúc chiếc cúp sứ (Rồng Việt) to, nặng, đẹp gấp đôi chiếc cúp đang lập kỉ lục thế giới… để đấu giá cho người nghèo, cuộc đấu giá lên đến gần 60 ngàn đô la Mỹ.
Chào mừng ĐH MTTQVN lần thứ VII và ngàn năm Thăng Long- Đông Đô- Hà Nội, người con ấy lại vẽ lịnh sử trên gốm sứ với tất cả tấm long trân trọng, kính yêu giang san: 3 con linh vật tượng trưng 3 miền gánh vác Sơn Hà; Thăng Long 1000 năm trước với cảnh Hồ Hoàn Kiếm, Hoàng Thành Thăng Long, với cảnh tàu thuyền tấp nập trên Sông Hồng, cảnh buôn bán chợ búa sinh hoạt khi xưa và Hà Nội ngày nay, có cột cờ, Lăng Bác, Chùa Một Cột, Văn Miếu Quốc Tử Giám, cầu Thê Húc, Phủ Chủ Tịch- (trong chén ngọc); chọn hoa sen với lối vẽ cách điệu tượng trưng là Hậu, với những con rồng chung quanh với ý nghĩa con cháu xum vầy và luôn luôn trung hiếu- (trong cúp Lạc hồng). Như tấm lòng trung hiếu của ông với dân tộc. Thật trân trọng biết bao!
Bát ngọc:
Cách nay hơn 5 năm, khi thấy thông tin trên báo- đài, Thăng Long sắp được 1000 năm tuổi, thì ông Lý Ngọc Minh nghĩ ngay đến khi Thăng Long làm Đại Lễ mình phải làm sản phẩm gì đó để kỉ niệm nhân sự kiện này. Làm bình hoa, làm chậu bông thì thường quá, mà làm cái cúp thì đẹp nhưng chưa đủ mới lạ, vả lại không biết mình có làm to hơn được không (so với cúp cũ ông làm để đấu giá tặng người nghèo). Ông Lý Ngọc Minh nghĩ, phương Tây họ có cái cúp, mà cúp là ly, còn mình thì chỉ có cái bát vậy sao không làm cái bát… “Họ có cúp vàng thì ta làm bát ngọc, tên nghe cũng hay”- ông Lý Ngọc Minh vui vẻ trả lời các nhà báo, tại cuộc họp báo thông tin thành công Đại hội MTTQVN lần thứ VII.
Từ ý tưởng đó, cách nay 3 năm, sau khi có ý tưởng, ông Lý Ngọc Minh bắt tay vào làm, thì mới thấy khó, vì tạo dáng như thế nào cho đẹp, nếu bắt chước phương Tây với những đường nét eo co lớn nhỏ thì sẽ ra cái cúp chứ không còn là bát, mà để y cái bát thì đâu có gì là đẹp, là sang trọng, quý phái, lãng mạn và nghệ thuật, như vậy thì chưa có gì là đột phá cả. Ông Lý Ngọc Minh mới nghĩ, phương Tây họ thường cho 2 con linh vật chầu hai bên cúp. Bây giờ mình cho 3 con linh vật ở dưới cõng lên, ý nghĩa vừa hay lại mới lạ và nghệ thuật, lại vừa đẹp mắt vả lại bố cục lại chắc chắn. Nghĩ như vậy ông Lý Ngọc Minh mới cho làm 3 con rồng, 3 con rồng ông Lý Ngọc Minh cho làm là rồng đời Lý-Trần vừa rồng vừa phượng (phượng là tiên) có nghĩa con rồng cháu tiên, 3 con linh vật tượng trưng 3 miền mà cõng cái bát có nghĩa là gánh vác Sơn Hà (đất nước) với cái thế vững như kiềng ba chân.
Khi làm đến thân bát ông Lý Ngọc Minh lại tìm không ra đề tài trang trí cho phù hợp. Nghĩ mãi không biết vẽ cái gì cho có ý nghĩa và xứng tầm. Cuối cùng ông Lý Ngọc Minh quyết định vẽ lên quá trình hình thành Thăng Long- Hà Nội, vẽ 2 cảnh, cảnh thứ nhất là Thăng Long 1000 năm trước với cảnh mô phỏng theo sách vở có Hồ Hoàn Kiếm, Hoàng Thành Thăng Long, với cảnh tàu thuyền tấp nập trên Sông Hồng, cảnh buôn bán chợ búa sinh hoạt khi xưa. Cảnh thứ 2 ông Lý Ngọc Minh cho vẽ cảnh Hà Nội ngày nay. Với cột cờ Lăng Bác, Chùa Một Cột, Văn Miếu Quốc Tử Giám, cầu Thê Húc, Phủ Chủ Tịch.v.v. Điểm đặc biệt Hà Nội ngày nay với cao ốc thành phố với dáng vẻ thủ đô hiện đại.
Có ý tưởng rồi khi bắt tay thực hiện mới thấy trăm muôn ngàn khó. Việc khó thứ nhất là tạo hình 3 con linh vật mảnh mai thì làm sao cõng nổi cái bát. Nếu là đủ sức chịu lực thì thô kệch, không đẹp. Khi nung cái bát chỉ có 3 điểm chịu lực nên lúc nung nó méo. Lúc nguội do bên dưới là hình khối, nhiệt thoát ra không được nên sinh ra ứng lực bể vỡ, chén thì cạnh nứt do trên dưới không đồng dạng; chưa nói đến trọng lực đè lên 3 con linh vật chịu không nổi, sẽ sụp đổ, nghiêng ngửa, phải khắc phục từng việc một, khó khăn vô cùng. Trong 3 năm liền ông Lý Ngọc Minh và các cộng sự làm ra không biết bao nhiêu sản phẩm đều hư bỏ, ông Lý Ngọc Minh tưởng chừng như không có lối thoát.
Bên cạnh cái khó tạo hình như trên, việc trang trí bằng cách nào, màu gì, kỹ thuật nào để vừa đẹp, vừa có tính đột phá trong mỹ thuật và kỹ thuật để xứng đáng là quà Đại Lễ cũng là việc thật là nhức đầu. Cuối cùng, ông Lý Ngọc Minh chọn cách khắc họa để làm nổi hình ảnh lên và dùng kỹ thuật vẽ dưới men nung nhiệt độ cao với màu xanh cobalt truyền thống và nung hoàn nguyên, vì ông Lý Ngọc Minh nghĩ rằng đồ sứ từ cổ chí kim màu xanh coblat là màu đẹp nhất, xưa nhất và quý phái, sang trọng mà không phô trương, không lỗi thời với vẻ đẹp trường cửu.
Sau 3 năm làm việc miệt mài cải tiến khắc phục liên tục với một nhóm khoảng 5 nghệ nhân làm liên tục, có khi làm cả ban đêm. Cuối cùng trời không phụ lòng người, sau biết bao khó khăn mệt nhọc thầy trò ông Lý Ngọc Minh như bay bổng trên mây khi thấy sản phẩm đã thành công một cách hoàn chỉnh. Đứng ngẫm nghĩ ông Lý Ngọc Minh cũng không biết tại sao mình làm được việc mà tưởng chừng không có cách nào hết, có lúc tưởng chừng như phải bỏ cuộc.
Và cúp Lạc Hồng:
Song song với lúc làm bát ngọc, ông Lý Ngọc Minh lại sợ bát ngọc lỗi kỹ thuật hoặc mỹ thuật không đạt thì sao, chẳng lẽ không có sản phẩm gì hết, nên ông Lý Ngọc Minh cũng bắt tay làm tiếp một cái cúp khác cho chắc ăn. Cái khó khăn của chiếc cúp lần này cũng bắt đầu từ tạo hình, vì trên thế giới từ cổ chí kim chưa có hãng nào làm chiếc cúp mà không ráp nối nhiều đoạn. Sau khi nung xong, họ phải dán keo ráp lại rồi bắt ốc cho dính chắc vào nhau. Ở xa thì nhìn đẹp, lại gần những vết ráp trông rất thô kệch, làm xấu chiếc cúp. Nhưng đến giờ kỹ thuật chưa ai giải quyết đuợc. Lý do hết sức đơn giản, cái cúp đẹp là nhờ chiếc yêu nó nhỏ, như cái eo của cô thiếu nữ, nếu cho nó to ra thì thô, mà sứ khi nung lên nhiệt độ cao thì nó mềm bởi chuyển pha thủy tinh để hóa sứ, và trọng lượng trên mà càng lớn càng nặng đè xuống thì bên dưới sẽ không chịu nổi. Cho nên nó sẽ bị nghiêng đổ, còn nếu làm cúp như nước ngòai đang làm thì có 3, 4 đoạn, nung xong ráp lại có dấu lắp ráp thì cũng không đẹp.
Trước đây, năm 2005 ông Lý Ngọc Minh đã làm 1 cái cúp, đó là cúp Rồng Việt tặng UB Mặt Trận Tổ Quốc đấu giá gây quỹ vì người nghèo, lúc đó thì cái cúp chỉ mới 6 tấc nhưng khi ấy đã là 1 kỹ lục vì chưa ai làm được 3 tấc mà không ráp, chiếc cúp 6 tấc liền một khối sau khi nung xong đối với ông Lý Ngọc Minh là một sự đột phá trong kỹ thuật, một thành công lớn lúc bấy giờ. Nhưng nếu làm lại ở cỡ 6 tấc thì thấy không xứng tầm với sự kiện Thăng Long 1000 năm, nên ông Lý Ngọc Minh cố gắng phải lập kỷ lục mới. Con số ông Lý Ngọc Minh chọn cũng là con số 8 vì nghĩ số 8 có nghĩa là phát, là tốt nên làm cao lên 8 tấc.
Cái cúp cũng như cái bát, lúc tạo hình thì cũng thật là nhiêu khê. Thân cúp đã lớn cộng thêm 2 quai rồng 2 bên lúc chưa nung tổng trọng lượng gần 20kg đè lên cái eo nhỏ đường kính chỉ 8cm đến 10 cm là điều không thể nào tưởng tượng được trong khi nung. Và trang trí thế nào cho ý nghĩa cũng là một việc rất khó.
Chính diện ông Lý Ngọc Minh chọn Rồng- cũng là rồng phượng (vừa rồng vừa tiên) với dáng vẻ uy nghi của một vị vua, chung quanh có sáu con rồng chầu như lúc vua lâm triều có bá quan văn võ, và bên trên có 2 con rồng quấn quýt nhau như sự thương yêu đoàn kết, cộng lại cũng tượng trưng con số 8. Mặt sau ông Lý Ngọc Minh chọn hoa sen với lối vẽ cách điệu tượng trưng là Hậu, với những con rồng chung quanh như mặt trước với ý nghĩa con cháu xum vầy và luôn luôn trung hiếu. Cái cúp khi hoàn thành đối với ông Lý Ngọc Minh cũng như là một chiến tích, một sự tự hào dân tộc vì đã làm được việc mà chắc chắn lịch sử ngành gốm sứ thế giới phải ghi vào như là một kỷ lục. Một sự đột phá mới trong kỹ thuật. Việc tưởng chừng như không tưởng mà thành hiện thực, mấy ai dám nghĩ là mình ngày nay có thể làm được. Đối với ông Lý Ngọc Minh thì đây là một sự may mắn, là phần thưởng cho người đam mê nghề nghiệp. Do vậy ông Lý Ngọc Minh đặt tên cúp này là cúp Lạc Hồng.
Hưởng ứng lời kêu gọi của Trung Ương Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam, toàn dân hướng về Đại Lễ Thăng Long 1000 năm, là Ủy viên đoàn chủ tịch Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam khoá VI, ông Lý Ngọc Minh muốn dâng thành quả kể trên gồm 1 bát ngọc Thăng Long và 5 chiếc cúp Lạc Hồng để chào mừng Đại Hội TW Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam, để làm quà tặng nhân Đại Lễ Thăng Long Hà Nội 1000 năm. Bát ngọc Thăng Long dành tặng thủ đô Hà Nội, 5 chiếc cúp dành tặng Phủ Chủ Tịch, Phủ Thủ Tướng, Văn Phòng TW Đảng, Văn Phòng Quốc Hội và Ủy Ban MTTQVN. Đúng là tấm lòng Lý Ngọc Minh trong như chén ngọc, thảo như cúp Lạc hồng!
Vũ Thành Nam
Thông tin khác:
Nhiều điển hình trong đồng bào Công giáo (01/10/2009)
Người làm phúc cho những linh hồn bé bỏng (16/09/2009)
Sống bác ái để lòng được thanh thản, nhẹ nhàng hơn (16/09/2009)
Trương Bá Cần - người linh mục dấn thân (30/08/2009)
Từ đức tin đến cuộc đời (21/08/2009)
Hà Tĩnh: Một gia đình công giáo làm kinh tế giỏi (21/08/2009)
Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam
Số giấy phép: 183/GP-TTĐT cấp ngày 31/05/2017. Trưởng ban biên tập: Vũ Thành Nam
Địa chỉ ban biên tập: 59 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Điện thoại: (04) 39363013 - Email: mariadohoa@gmail.com