Hà Nội: Phong trào "Xứ họ đạo tự quản về an ninh trật tự" sau 2 năm nhìn lại

Linh mục Antôn Dương Phú Oanh - Chủ tịch Ủy ban UBĐKCG Việt Nam thành phố Hà Nội (đứng giữa) trao Giấy khen cho các tập thể có thành tích trong thực hiện mô hình “Giáo họ tự quản về An ninh trật tự” đối với các thôn Công giáo toàn tòng trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2019-2021.

Trên thực tế, phong trào này không phải mới có 2 năm nay mà bắt đầu ở họ Phú Mai (Sơn Tây) đã làm từ 12 năm trước. Ở cạnh nhà thờ giáo họ có một cái ao cũng hoang hóa, cỏ mọc um tùm. Đây là nơi lý tưởng để những con nghiện đến chích, hút. Chúng vứt bừa bãi kim tiêm ra đường đi, rất nguy hiểm cho người qua lại nhất là trẻ em. Vậy là giáo họ lập ra một tổ tự quản, thường xuyên đi tuần tra khu vực này. Tổ trật tự cũng tiến hành dọn cỏ, tát ao để thả cá tăng thêm thu nhập cho giáo họ. Nạn tiêm chích giảm hẳn. Bà con mừng lắm. Mô hình của Phú Mai được giáo họ Xuân Khanh học tập triển khai năm 2004. Giáo họ chỉ có 21 hộ, 105 nhân danh nhưng Tổ tự quản đã làm được rất nhiều việc. Tổ không chỉ giữ trật tự trị an thôn xóm, giữ trật tự các buổi lễ, chầu của nhà thờ mà còn quyên góp xây nhà cho một hộ nghèo là chị Nga với số tiền là 50 triệu đồng. Trong giáo họ không có tệ nạn xã hội, tội phạm hình sự. Vì vậy, Bộ Công an đã tặng Bằng khen cho giáo họ và ông Trưởng Ban hành giáo năm 2018.

Nhận thấy đây là mô hình hay, Ban Thường trực Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam (UBĐKCGVN) thành phố Hà Nội đã báo cáo với Ban chỉ đạo công tác tôn giáo của thành phố và bà Ngô Thị Thanh Hằng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy hết sức ủng hộ cho triển khai ra toàn thành phố từ tháng 6/2019. UBĐKCGVN thành phố phát động phong trào “Xứ họ đạo tự quản về an ninh trật tự” ở 42 họ giáo Công giáo toàn tòng. Qua 2 năm triển khai, thành phố đã lên kế hoạch đi kiểm tra để sơ kết phong trào nhằm nhân ra tất cả các giáo xứ, giáo họ khác trong thành phố Hà Nội. Nhưng do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, mãi đến cuối tháng 10/2021 mới tiến hành được.
 

Đoàn Ủy ban ĐKCGVN thành phố Hà Nội, lãnh đạo xã và đại diện giáo họ Cẩm Vân (Mê Linh).

Nơi đầu tiên chúng tôi đến là họ giáo Cẩm Vân ( Mê Linh). Mê Linh có 4 thôn Công giáo toàn tòng nhưng huyện chọn Cẩm Vân (xã Vạn Yên) làm điểm. Địa điểm họp được tổ chức ngay ở nhà phòng của giáo họ. Có đông đủ đại diện chính quyền, MTTQ xã, Ban hành giáo giáo họ, Ban ĐKCG huyện tham dự. Các đại biểu đều ca ngợi lối sống của người Công giáo rất tốt lành. Trong họ không có tệ nạn xã hội, tội phạm hình sự. Bà con chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước. Ông Nguyễn Đức Kiên- công an xã Vạn Yên mong ước, nếu nơi nào người dân cũng tốt lành như Cẩm Vân thì công an không có việc để làm.

Về Hoài Đức, đoàn chúng tôi được ông Kiều Duy Hoàn - Trưởng ban ĐKCGhuyện và cũng là Chủ tịch Hội đồng Mục vụ xứ cho biết: Ở đây có 2 thôn Cát Thuế và Mộc Hoàn là toàn tòng Công giáo. Hai thôn lại thuộc hai giáo phận Hà Nội và Hưng Hóa có những quy định khác nhau nhưng bà con Công giáo đều sống tốt lành. Các linh mục cũng tham gia vào hoà giải tranh chấp trong dân cư. Ở Cát Thuế, có 2 hộ tranh chấp đất đai, kiện nhau ra tòa án. Cha xứ đến gặp 2 gia đình. Chỉ 1 tiếng sau, cả hai nhà đều rút đơn kiện để hoà giải. Ông Nguyễn Văn Sơn - Chủ tịch UBMTTQ xã Vân Côn nhận xét rằng, ở Vân Côn có 4000 giáo dân ở Cát Thuế và Mộc Hoàn nhưng sống đoàn kết với bà con không Công giáo. Chỉ có điều, tỷ lệ hoả táng ở đây thấp mới đạt 2,13% nên nơi nào cũng đề nghị xin đất mở rộng nghĩa trang họ đạo nhưng chắc không được mà phải vận động giáo dân tham gia tổ chức việc tang văn minh, đi hỏa táng sau khi qua đời.

Về thăm huyện Phú Xuyên, huyện có tới hơn 28.000 giáo dân, địa phương có đông đồng bào Công giáo nhất thành phố Hà Nội. Phú Xuyên cũng có 12 thôn Công giáo toàn tong nhưng huyện chọn thôn Chằm Hạ làm điểm. Chằm Hạ là quê hương của nhạc sĩ, nhà nghiên cứu, dịch giả Hồng Nhuệ - Nguyễn Khắc Xuyên. Ông là GS Đại học Paris VII. Ông cũng là một trong những người sáng lập nhạc đoàn Bảo Tịnh với chủ trương: “Về nghệ thuật lấy dân ca cổ truyền làm cấu trúc âm thanh, về nội dung chủ trương Phụng sự Thiên Chuá và Tổ quốc”. Ông Nguyễn Duy Khiển - Trưởng ban ĐKCG huyện Phú Xuyên cho biết, ở Chằm Hạ, mô hình tự quản tổ chức theo xóm. 6 xóm có 6 tổ tự quản. Bà con tự đóng góp kinh phí cho tổ tự quản, mỗi hộ 100 ngàn đồng/năm. Ở Chằm Hạ, không có tệ nạn xã hội, tội phạm. Ông Đỗ Khải Hưng- Trung tá công an xã Quang Lãng cho biết, cả xã có 46 tổ tự quản nhưng Chằm Hạ làm tốt hơn cả. Cả năm không phải xứ lý vụ việc tội phạm nào. Xã mỗi năm chi 20 triệu cho công tác khen thưởng tổ tự quản. Ông Nguyễn Văn Bằng- Phó Chủ tịch UBMTTQ huyện Phú Xuyên cho biết, 3 năm 2015-2018, ông làm Trưởng ban tiếp công dân huyện nhưng không nhận được đơn thư khiếu nại nào của bà con giáo dân. Ông đề nghị cần có tập huấn về nghiệp vụ cho các tổ tự quản để họ làm tốt vai trò của mình.

Đến thăm Đại Bằng (Đông Anh), từ xa đã thấy hai ngọn tháp nhà thờ vươn cao. Ông Nguyễn Xuân Bích - Trưởng ban ĐKCG huyện cho biết, Đại Bằng có 185 hộ, 733 nhân danh. Người dân chủ yếu sống bằng nông nghiệp. Nhưng giáo xứ mỗi năm đều tổ chức ngày quyên góp cho người nghèo, cho quỹ bác ái (Caritas). Ngôi nhà thờ là kết quả hài hoà giữa đạo và đời. Kinh phí xây dựng cả nhà thờ và nhà mục vụ hơn 20 tỷ thì ngân sách địa phương hỗ trợ hơn 13 tỷ, còn lại là giáo dân quyên góp. Hiện nay cơ bản nhà thờ đã hoàn thành để cuối năm khánh thành. Ông Nguyễn Văn Trọng - Trưởng ban hành giáo của Đại Bằng cho biết, các tổ tự quản ở đây nhân sự bao gồm cả Ban hành giáo, đại diện các tổ chức đoàn thể địa phương nên hoạt động rất hiệu quả. Để giám sát an ninh, giáo dân quyên góp lắp 12 camera ở nhà thờ và các ngõ dân cư. Ông Tô Văn Giới - Chủ tịch UBMTTQ xã Nguyên Khê cho biết, chính quyền xã và linh mục xứ thường xuyên gặp gỡ, trao đổi. Chẳng hạn khi xây dựng nông thôn mới, cần mở đường rộng hơn. Linh mục đã kêu gọi giáo dân hiến đất. Kết quả đã có 40 hộ giáo dân hiến hơn 2.400m2 đất.
 

Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban ĐKCG Việt Nam thành phố Hà Nội Phạm Huy Thông (đứng giữa) trao Giấy khen cho các cá nhân có thành tích trong thực hiện mô hình “Giáo họ tự quản về An ninh trật tự” đối với các thôn Công giáo toàn tòng trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2019-2021.

Ngày 10/11/2021 vừa qua, UBĐKCG thành phố mở hội nghị sơ kết phong trào. Có 2 cá nhân, 20 tập thể được thành phố khen thưởng. Thành phố sẽ rút kinh nghiệm để tiếp tục hoàn thiện đưa phong trào phát triển và nhân rộng ra hơn 100 giáo xứ và 417 giáo họ của Hà Nội.