Mệnh danh là Jorge Bergoglio trước ngày thứ tư vừa qua, hồng y 76 tuổi có tiếng là một người khiêm nhường, từ chối không hưởng thụ những gì xa xỉ các hồng y Buenos Aires trước đây đã có. Ngài đã gần đắc cử trong mật nghị lần trước, được biết đã chiếm số phiếu tổng cộng cao thứ hai sau nhiều lần bỏ phiếu, trước khi ngài rút tên để mật nghị bầu Đức Giáo Hoàng Benedict XVI.
Các nhóm người ủng hộ ngài đã phất cao quốc kỳ Argentina trong quảng trường Thánh Phêrô trong khi Đức Francis, chỉ mặc một chiếc áo trắng giản dị, đã xuất hiện lần thứ nhất như một giáo hoàng.
Henry Chu, viết trên Los Angeles Times ngày 13 tháng 3, nhận định rằng: vận tốc cuộc bầu cử, chỉ vài giờ lâu hơn thời gian cơ mật viện lần trước nhằm bầu Đức Bênêđíctô năm 2005, cho thấy các vị hồng y đã nhanh chóng kết hợp sau một ứng viên bất chấp các phúc trình cho rằng có sự chia rẽ gia tăng giữa các hồng y trong việc lựa chọn. Báo chí thế tục quả có nhiều điều cần học hỏi qua việc chọn bầu Đức Phanxicô I.
Điều đặc biệt đáng chú ý trước hết: Ngài là Vị Giáo Hoàng đầu tiên đến từ Châu Mỹ Latinh, cũng có thể coi là Vị Giáo hoàng đầu tiên từ tân thế giới trong thời hiện đại.
Châu Mỹ hiện nay là châu lục có số lượng người Công Giáo đông nhất, là nơi cư ngụ của trên dưới 40% dân số Công Giáo toàn thế giới. Người ta vẫn chờ đợi từ lâu một vị Giáo Hoàng đến từ châu lục này. Tuy nhiên chưa từng xuất hiện trong lịch sử Giáo Hội một vị Giáo Hoàng nào người Châu Mỹ. Trong 4 thập niên trở lại đây người ta nói đến nhiều về Giáo Hội tại Mỹ Châu Latinh. Giáo Hội tại Mỹ Châu Latinh cũng đang phải đối mặt với nhiều vấn nạn nghiêm trọng, trong đó có vấn nạn rất nhiều người Công Giáo rời bỏ Giáo Hội để chạy theo các giáo phái khác. Có lẽ thời điểm hiện tại là thời điểm đã chín muồi để chọn một vị Giáo Hoàng đến từ Mỹ Châu. Và có lẽ đây cũng là lý do tại sao Mật Nghị Hồng Y đã bầu ra được vị Tân Giáo Hoàng trong một khoảng thời gian ngắn hơn khoảng thời gian mà nhiều người dự đoán.
Tổng thống Argentina, bà Cristina Kirchner, nói: “Chúng tôi chúc mừng ngài thực hiện sứ mạng mục vụ hiệu quả.” Bà cho biết “trách nhiệm to lớn đã đặt lên hai vai của ngài để mưu tìm công lý, bình đẳng, tình huynh đệ và hoà bình cho nhân loại”.
Những người Công giáo Mỹ Latinh vui mừng trước việc Đức Hồng y Bergoglio được bầu làm Giáo hoàng đã khóc và reo hò tại các nhà thờ trong khu vực bầu cử. "Đây là một món quà rất lớn cho tất cả châu Mỹ Latinh" - Jose Antonio Cruz, một tu sĩ Dòng Phanxicô ở Puerto Rico, nói với Hãng tin AP - "Chúng tôi đã chờ 20 thế kỷ. Thật đáng để chờ đợi."
Điều đặc biệt thứ hai: Ngài là vị Giáo Hoàng đầu tiên xuất thân từ Dòng Tên, một dòng tu lừng danh. Là một dòng tu trí thức nổi tiếng thế giới, nơi sản sinh ra nhiều nhà thần học lỗi lạc như Henri de Lubac, Karl Rhaner,… nhưng Dòng Tên chưa hề được vinh danh trong những lần đăng quang Giáo Hoàng trước đây. Trong khi đó, dòng Biển Đức, dòng Đaminh và đặc biệt là dòng Phanxicô, đã nhiều lần được vinh danh. Nhiều vị Giáo Hoàng đã từng xuất thân từ những dòng tu này.
Đức Jorge Bergoglio sinh tại Buenos Aitres, một trong 5 người con của một công nhân hoả xa Ý. Sau khi học ở chủng viện Villa Devoto, ngài vào Dòng Tên năm 1958, đậu thạc sĩ triết học tại Colegio Máximo San José ở San Miguel, rồi dạy văn chương và tâm lý học tại Colegio de la Inmaculada ở Santa Fe, và Colegio del Salvador ở Buenos Aires. Được thụ phong linh mục năm 1969, ngài theo học tại Phân Khoa Triết và Thần Học San Miguel, rồi làm giám tập và giáo sư thần học.
Cảm phục trước tài lãnh đạo của ngài, Dòng Tên đã cử ngài làm giám tỉnh Argentina trong các năm 1973 tới 1979. Năm 1980, ngài trở thành giám đốc chủng viện San Miguel, cho tới năm 1986. Ngài hoàn tất luận án tiến sĩ tại Đức, rồi về nước làm cha giải tội và linh hướng tại Córdoba.
Nay sau 5 vòng bỏ phiếu của Cơ Mật Viện, ĐHY Jorge Mario Bergoglio, Tổng Giáo Mục giáo phận Buenos Aires đã chính thức trở thành vị Giáo Hoàng đầu tiên xuất thân từ Dòng Tên, còn gọi là Dòng Chúa Giêsu. Đây sẽ là một vinh dự lớn lao cho dòng Tên nói chung và Tỉnh dòng Tên Argentina nói riêng.
Trong một cuộc họp báo bất thường, Cha Lombardi nói rằng vị giáo hoàng đầu tiên thuộc Dòng Tên này trước hết là một người tôi tớ Hội Thánh. Ngoài ra, các tu sĩ Dòng Tên “có một tầm nhìn quốc tế, để phục vụ tại bất cứ nơi đâu cần đến họ”. Cha cũng thừa nhận mình cảm thấy ngỡ ngàng khi tân Giáo hoàng là tu sĩ Dòng Tên, vì các tu sĩ Dòng Tên luôn coi mình là tôi tớ, chứ không phải là người giữ quyền bính trong Giáo Hội.
Tại Trường Đại học Boston, nơi có một cộng đoàn Dòng Tên lớn nhất ở ngoại thành Vatican. "Là một trường đại học Dòng Tên, chúng tôi vui mừng với sự lựa chọn Đức Hồng y Bergoglio vào cương vị Giáo hoàng", phát ngôn viên của Trường Đại học Jack Dunn nói với NBC News. "Ngài là một người khiêm nhường và đồng cảm với những người nghèo và đó là những đặc điểm từ lâu đã được ấp ủ trong giới linh mục Dòng Tên."
Điểm đặc biệt thứ ba: ngài là vị Giáo Hoàng đầu tiên chọn Tông hiệu là Phanxicô (Fracis).
Phanxicô là cái tên lần đầu tiên xuất hiện trong danh sách Tông hiệu của các vị Giáo Hoàng. Tông hiệu được chọn có thể là để vinh danh tên của vị Giáo Hoàng tiền nhiệm mà ngài cảm thấy yêu mến hoặc để đi theo đường hướng của các vị tiền nhiệm. Tân Giáo Hoàng cũng có thể chọn tên một vị thánh hay một nhân vật nào đó trong Kinh Thánh. Nếu Tông hiệu của Đức Giáo Hoàng thứ 266 là tên của thánh Phanxicô. Có lẽ ngài chọn Danh hiệu là Phanxicô Assisi bởi cũng hợp với lối sống của ngài: đơn sơ khiêm nhường. Được biết ngay khi đã là Hồng Y Tổng Giám Mục, ngài vẫn thích sống trong một căn hộ nhỏ thay vì Toà Giám Mục sang trọng, thích sử dụng phương tiện đi lại công cộng và có khi còn tự nấu ăn lấy.
Hồng y Bergoglio nói với các linh mục Ý năm ngoái: "Chúa Giêsu dậy chúng ta một phương cách khác: Hãy đi. Hãy đi chia xẻ chứng tá của các bạn, hãy đi mà giao dịch với các anh chị em, hãy đi và chia xẻ, đi và thăm hỏi. Hãy trở thành Lời Chúa bằng cả thân xác lẫn tinh thần.”
Di sản của Hồng y Bergoglio gồm có những nỗ lực sửa sai tăm tiếng của một giáo hội đã đánh mất nhiều tín hữu vì đã không công khai thách đố chính quyền độc tài sát hại người dân từ năm 1976 đến 1983. Ngài cũng hoạt động để phục hồi ảnh hưởng chính trị truyền thống của giáo hội trong xã hội, nhưng những công khai chỉ trích của ngài đối với tổng thống Cristina Kirchner không ngăn được bà này ban hành những biện pháp xã hội cấp tiến trái nghịch với giáo hội, từ hôn nhân đồng tính, đến việc cho con nuôi và cấp thuốc ngừa thai miễn phí cho tất cả mọi người.
Hồng y Bergoglio nói với các linh mục của ngài: "Trong khu vực của giáo hội chúng ta, có những linh mục không rửa tội cho con cái của các bà mẹ không chồng, vì chúng không được thụ thai trong sự thánh thiện của hôn nhân. Đây là những người đạo đức giả ngày nay. Đây là những người giáo hội hóa Giáo Hội. Đây là những người ngăn không cho dân Chúa được hưởng ơn cứu chuộc. Và người phụ nữ này, thay vì trả lại đứa trẻ cho Đấng Tạo Hóa, đã có can đảm đem nó vào thế gian này, đã phải lang thang từ giáo xứ này đến giáo xứ khác để cho nó được rửa tội.”
Đức Hồng y Dolan, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ, gọi cuộc bầu cử Đức Giáo hoàng Phanxicô như là một "dấu mốc quan trọng cho Giáo Hội", ngài viết trong một tuyên bố hôm thứ Tư 13-3. "Các giám mục Hoa Kỳ tạ ơn Chúa vì sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần và sự lựa chọn đầy linh hứng của Hồng y đoàn", ĐHY Dolan viết trong bản tuyên bố.