Xác nhận bức tranh mới của bậc thầy El Greco vẽ Chúa Giêsu

Tháng 12.2018, một nhà sưu tầm tranh đã mang bức “Christ bearing the cross on his shoulder” (tạm dịch: Chúa vác thánh giá trên vai) đến Trung tâm Nghệ thuật Hiện đại (CAEM) ở TP Lleida, Tây Ban Nha, nhờ các chuyên gia ở đây thẩm định. Liệu đây có phải là tác phẩm xuất phát từ bàn tay tài hoa của một trong những họa sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại Domenikos Theotokopoulos, El Greco (1541-1614) hay không? Ðó là câu hỏi mà các nhà nghiên cứu ở CAEM được chủ nhân hiện tại của bức tranh yêu cầu tìm hiểu, và đến gần đây mới có lời giải đáp theo trang tin Aleteia.

Nhà sưu tầm đã mua lại bức tranh, kích thước 57 x 39 cm, từ nhiều năm trước, nhưng giấy tờ vào thời điểm chuyển nhượng không đề cập đến danh tính của họa sĩ hoặc niên đại của nó. Người này cũng đề nghị được giữ kín tên tuổi.

Họa sĩ El Greco

Lời giải đầy hứa hẹn

“Quá trình nghiên cứu bức ‘Chúa vác thánh giá trên vai’ thật sự thú vị”, theo Giám đốc CAEM - giáo sư Ximo Company hiện công tác tại Ðại học Lleida và cũng là nhà phân tích phong cách hội họa uy tín của Tây Ban Nha. Ðội ngũ chuyên gia và các nhà nghiên cứu tham gia dự án đã áp dụng nhiều phương pháp khác nhau, từ chụp ảnh hồng ngoại (IR), chụp ảnh hồng ngoại với ánh sáng xuyên thấu (IRT), chụp ảnh sử dụng ánh sáng huỳnh quang phát ra từ tia cực tím (UVF). Kết quả thu được vô cùng đáng khích lệ: nhiều chi tiết trên bức tranh chia sẻ các đặc điểm từng quan sát được trong các bức tranh của bậc thầy El Greco.

Giáo sư Company cho biết, trong quá trình phân tích và so sánh bức tranh với các tác phẩm khác của họa sĩ El Greco hoặc xuất phát từ xưởng vẽ của ông, họ phát hiện bức tranh được vẽ theo phong cách khởi đầu từ thập niên thứ 9 của thế kỷ 16, theo đó vị họa sĩ thiên tài đã tạo ra một hình mẫu của Chúa Giêsu vác thánh giá trên vai, và nhận được thành công vang dội. “Sau khi tiến hành phân tích kỹ lưỡng và so sánh bức tranh với nhiều tác phẩm khác của El Greco, chúng tôi cho rằng bức tranh phù hợp với các đặc điểm của loạt tranh với chủ đề tương tự”, vị giáo sư nhận định.

Kết luận khả dĩ nhất chính là “bức tranh được El Greco vẽ ra để làm bản mẫu giới thiệu cho khách hàng, đồng thời cũng là bản mẫu cho các học trò và trợ lý của ông”, theo giáo sư.

Giáo sư Ximo Company

Hình mẫu nổi tiếng

Nhà nghiên cứu Mariona Navarro của CAEM bày tỏ sự phấn khích khi cuối cùng có thể trả lại gốc gác thực sự cho bức tranh bị thất lạc của họa sĩ tài hoa. “Bức tranh đại diện cho một trong những hình ảnh thể hiện Chúa Kitô thành công nhất từng bắt nguồn từ xưởng vẽ nổi tiếng của El Greco. Không ít lần ông ấy vẽ hình ảnh trên, và các tác phẩm này vô cùng được ưa chuộng trong giới khách hàng của ông thời đó”, nhà nghiên cứu Navarro giải thích. Năm 1967, chuyên gia ở Bắc Mỹ Harold E. Wethey đã liệt kê được 11 bức tranh gốc, thể hiện cùng một đề tài, và nổi bật nhất là các bức tranh đang được lưu giữ tại Bảo tàng Nghệ thuật New York (Mỹ) và Bảo tàng Prado ở Madrid (Tây BanNha).

Hoàn toàn không giống với các hình tượng khác của Chúa Giêsu với cây thánh giá, họa sĩ El Greco không mô phỏng nỗi đau thể xác của Ðức Chúa trong lúc đối mặt với khổ hình. Thay vào đó, khuôn mặt Thầy thể hiện tâm trạng yên bình trước những bão táp đang phải trải qua. Vậy thì El Greco muốn chuyển tải thông điệp gì cho người đời sau với hình mẫu Chúa Giêsu như thế?

“Chủ đề về Chúa Giêsu vác thánh giá trên vai đã xuất hiện từ thời đầu của nghệ thuật Kitô giáo”, giáo sư Company cho biết. “Cho đến thế kỷ 12, cây thánh giá vẫn thường được nhấn mạnh ở khía cạnh biểu tượng của sự chiến thắng của Ðấng Cứu Thế trước cái chết”, ông giải thích. Theo vị giáo sư, các bức tranh của danh họa El Greco mang đến cho chúng ta cảm giác rằng cây thánh giá mà Chúa Giêsu đang vác là vinh quang, và khuôn mặt Ngài đã thể hiện rõ điều đó. Ðức Giêsu không hề bị suy sụp dưới sức nặng của thánh giá, giống như lời Thầy trong Phúc Âm theo thánh Matthêu: “Anh em hãy mang lấy ách của tôi, và hãy học với tôi, vì tôi có lòng hiền hậu và khiêm nhường. Tâm hồn anh em sẽ được nghỉ ngơi bồi dưỡng. Vì ách tôi êm ái, và gánh tôi nhẹ nhàng”.

Dưới nét vẽ của vị họa sĩ thiên tài, đôi mắt của Chúa Giêsu sáng ngời, nhưng ngập đầy nước mắt. Ðứng trước hình ảnh này, chúng ta phát hiện bản thân đang chứng kiến nỗi đau không phải đến từ đòn roi và những khổ hình diễn ra trước và trong chặng đàng thánh giá. Thay vào đó, El Greco thể hiện nỗi đau thực sự của Chúa Giêsu khi cảm thấy bị Chúa Cha bỏ rơi. Ðây là hình ảnh tạo nên sự gần gũi đối với những con người thời xưa, giáo sư Company phân tích.

Một số tác phẩm khác của danh họa  El Greco

Bối cảnh của bức tranh cũng mang theo phong cách mới mẻ. Không hề có những đám mây và thiên thần. Khuôn mặt của Chúa Giêsu vô cùng thu hút, thể hiện sự lặng yên nhưng ấn tượng. Vì thế, các nhà nghiên cứu vô cùng bất ngờ vì phải đợi đến ngày nay, một tác phẩm chuyển tải thông điệp mạnh mẽ đến thế của El Greco mới được phát hiện và công nhận.

LING LANG
Nguồn: http://www.cgvdt.vn/cong-giao-the-gioi/xac-nhan-buc-tranh-moi-cua-bac-thay-el-greco-ve-chua-giesu_a12491