Thực hành quan điểm của Phật giáo về bảo vệ môi trường

Yêu quý thiên nhiên, đây là tinh thần cơ bản của quan điểm về thiên nhiên của Phật giáo. Ảnh: CTV

Trong khi Nhà nước đang hoàn thiện các thể chế pháp luật về bảo vệ môi trường, việc phát huy các giá trị đạo đức tôn giáo đã góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh tổng hợp trong công tác bảo vệ môi trường. Trong đó, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các tổ chức tôn giáo đã triển khai Chương trình phối hợp “Phát huy vai trò của các tổ chức tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu”. 

Đối với Phật giáo, quan điểm giáo dục của Phật giáo về thái độ sống bảo vệ môi sinh trong điều kiện hiện nay bắt nguồn từ học thuyết Duyên khởi và quy luật nhân quả: con người có mối liên hệ mật thiết với thiên nhiên; bảo vệ thiên nhiên, môi trường là bảo vệ sự sống của con người, của cộng đồng; nếu khai thác, sử dụng tài nguyên quá mức, phá vỡ quy luật tự nhiên thì thiên nhiên sẽ trừng phạt con người. Theo GS Đỗ Quang Hưng, dưới con mắt của các chức sắc Phật giáo, bảo vệ môi trường không chỉ là vấn đề lương tâm đạo đức mà có cơ sở trong vũ trụ quan Phật giáo. Phật giáo không lý giải nguồn gốc của vũ trụ, bỏ qua một bên vấn đề thế giới này do đâu mà có. Để tạo lập cơ sở thuyết giảng các phật tử bảo vệ môi trường, các nhà thần học Phật giáo tìm cách lý giải hiện tượng ô nhiễm môi trường từ góc độ bản thể luận Phật giáo. Hòa thượng Thích Tâm Pháp cho rằng: “Trong lịch sử của nhân loại, chưa bao giờ con người thành công rực rỡ trong việc chinh phục thiên nhiên, nhưng cũng chưa bao giờ con người gánh chịu nhiều thiên tai, hiểm họa như ngày nay. Đây là một tiến trình xảy ra tương ứng theo lý Duyên khởi của Phật giáo”

Với quan điểm trên, những năm qua, các ban trị sự Giáo hội Phật giáo đã khích lệ tăng ni, phật tử thực hành bảo vệ môi trường, tích cực hưởng ứng Chương trình phối hợp “Phát huy vai trò các tôn giáo tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu” do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường, các tổ chức tôn giáo phối hợp phát động. Nhiều nội dụng thiết thực đã được tuyên truyền và vận động thực hiện: Không sử dụng thuốc hóa học trong trồng rau quả, không sử dụng chất cấm trong chăn nuôi, trồng cây gây rừng; tiết kiệm dùng nước, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ sự đa dạng sinh học nhằm giữ gìn sự cân bằng của hệ môi trường sinh thái. Bên cạnh đó, các tín đồ đã hình thành thói quen phân loại rác thải ngay tại gia đình, không xả rác thải bừa bãi ra môi trường, sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường trong sinh hoạt hàng ngày, tạo cảnh quan xanh- sạch- đẹp. 

Tại tỉnh Bình Phước, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh đã có công văn đề nghị chư tôn đức tăng, ni hướng dẫn Phật tử và bà con loại bỏ mê tín dị đoan, không đốt vàng mã tại các cơ sở thờ tự, không xả rác nơi công cộng cũng như các hình thức khác trái với thuần phong mỹ tục, văn hóa dân tộc và văn hóa Phật giáo Việt Nam. Đồng thời, kêu gọi thay đổi thói quen sử dụng túi ni lông bằng túi giấy, túi vải sử dụng nhiều lần; thay thế các sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng một lần như: ống hút, chai nước suối, hộp cơm, bát, đĩa, cốc, thìa… bằng việc sử dụng cốc thủy tinh, cốc sứ, hoặc bình thủy tinh khi hội họp, tiếp khách.

Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Phước đề nghị Giáo hội Phật giáo các huyện, thị xã, thành phố không sử dụng chất liệu nhựa trong các lễ hội “hoa đăng”, tránh gây ô nhiễm, hủy hoại môi trường nước; giảm thiểu sử dụng phương tiện giao thông cá nhân để hạn chế tối đa khí thải ra môi trường; vận động tín đồ thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới - lễ tang tại các cộng đồng dân cư do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp phát động. Bên cạnh đó, đã tổ chức các khóa tu định kỳ cho thanh - thiếu niên nhằm giáo dục cho giới trẻ biết tôn trọng giữ gìn đạo đức truyền thống, thực hành nếp sống lành mạnh. Giảng dạy kỹ năng sống, ý thức bảo vệ môi trường, biết yêu thương, san sẻ trách nhiệm với cộng đồng xã hội.