Thành lập Ủy ban liên lạc những người Công giáo yêu Tổ quốc yêu hòa bình - tiền thân Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam

Chủ tịch Hồ Chí Minh với các đại biểu dự Hội nghị Công giáo Toàn quốc (9/3/1955).

Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ 7/5/1954 đưa tới thắng lợi Hiệp định Giơnevơ lập lại hòa bình ở Việt Nam. Miền Bắc hoàn toàn giải phóng. Thực hiện Hiệp định, trong số những cán bộ, chiến sĩ cách mạng miền Nam tập kết ra Bắc có một số linh mục kháng chiến Nam Bộ. Đó là những linh mục Hồ Thành Biên, Lương Minh Ký, Trần Quang Nghiêm, Võ Thành Trinh, Nguyễn Hữu Lễ. Dịp này, các linh mục, nhân sĩ Công giáo yêu nước đã nhiều lần gặp gỡ, trao đổi về việc thành lập tổ chức Công giáo yêu nước toàn quốc của người Công giáo.
Thể theo nguyện vọng của các linh mục, nhân sĩ Công giáo yêu nước ba miền, đầu năm 1955 Ban Mặt trận Trung ương, Ủy ban Mặt trận Liên - Việt toàn quốc đã có chủ trương giúp đỡ để thành lập tổ chức Công giáo yêu nước toàn quốc. Vào lúc này, việc vận động thành lập tổ chức của phong trào Công giáo yêu nước cũng gặp được thuận lợi lớn. Đó là triển khai việc mở rộng Mặt trận Dân tộc Thống nhất, chuẩn bị Đại hội Mặt trận Dân tộc Thống nhất thành lập Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Thực hiện chủ trương trên, một Ban Vận động thành lập tổ chức yêu nước của người Công giáo được thành lập do linh mục Vũ Xuân Kỷ làm Trưởng ban. Ban Vận động đã gửi một bản Hiệu triệu tới các xứ, họ và đồng bào Công giáo nói lên sự cần thiết phải thành lập tổ chức yêu nước toàn quốc của người Công giáo. Đồng thời, Ban Vận động cũng tổ chức nhiều đoàn đại biểu tới các giáo phận, gặp gỡ các Đức Giám mục, các linh mục trao đổi, giới thiệu về tôn chỉ, mục đích, cách tổ chức cũng như hoạt động của tổ chức Công giáo yêu nước. Theo đề nghị của Ban Vận động tổ chức này có danh xưng là: Ủy ban Liên lạc những người Công giáo yêu Tổ quốc, yêu hòa bình (gọi tắt là Ủy ban Liên lạc Công giáo toàn quốc).
Mặc dù còn có một số khó khăn, nhưng chủ trương thành lập tổ chức Công giáo yêu nước toàn quốc nhận được sự đồng tình của đông đảo linh mục và giáo dân. Một số Đức Giám mục cũng bày tỏ sự đồng tình với tôn chỉ, mục đích của tổ chức này. Ở nhiều giáo phận, các linh mục gửi thư tới Ban vận động hưởng ứng chủ trương thành lập tổ chức Công giáo yêu nước toàn quốc. Người Công giáo ở nhiều xứ, họ đạo gửi thư cho Ban Vận động mong sớm tổ chức hội nghị thành lập Ủy ban Liên lạc những người Công giáo yêu Tổ quốc, yêu hòa bình.
Sau một thời gian chuẩn bị và nhận thấy đã hội đủ các điều kiện về nhân sự, sự ủng hộ của Mặt trận, đồng bào Công giáo, Ban Vận động đã quyết định triệu tập Hội nghị Công giáo toàn quốc lẩn thứ nhất. Hội nghị diễn ra trong các ngày từ 8 đến 11/3/1955 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Hội nghị qui tụ 191 đại biểu trong đó có 46 linh mục, 8 tu sĩ (5 nữ, 3 nam), 137 Chánh, Phó trương, Trùm trưởng và giáo dân tiêu biểu. Ngoài số đại biểu chính thức nêu trên, còn có 100 giáo dân ở Hà Nội, 50 giáo dân ở Phát Diệm tham dự với tư cách đại biểu dự thính. Dự hội nghị có cụ Tôn Đức Thắng, Chủ tịch Ủy ban Liên - Việt toàn quốc; cụ Phan Kế Toại, Bộ trưởng Bộ Nội vụ.
Hội nghị đã trao đổi nhiều vấn đề quan trọng của phong trào Công giáo yêu nước và quyết định thành lập Ủy ban Liên lạc những người Công giáo yêu Tổ quốc, yêu hòa bình gồm 27 thành viên thông qua biểu quyết trong số 44 vị ứng cử. Linh mục Vũ Xuân Kỷ được bầu làm Chủ tịch Ủy ban. Hội nghị cũng thông qua Điều lệ Ủy ban, quyết định thành lập tờ báo Chính Nghĩa, cơ quan ngôn luận của Ủy ban Liên lạc những người Công giáo yêu Tổ quốc, yêu hòa bình.