Thánh Gioan Tông đồ

     Thánh nhân là một trong  tác giả Phúc Âm và cũng là tác giả của bộ sách khải huyền. Truyền thống Giáo hội tin như vậy nhưng cũng có nhà nghiên cứu hiện đại cho rằng đó là những tác giả khác nhau.
 

     Thánh nhân quê ở Beltsinda miền Galilê. Ông là con trai của Giabêđê và anh trai của Giacôbê làm nghề chài lưới. Hai anh em được Chúa gọi đi thèo và như lời ông tường thuật thì Đức Giêsu yêu quý ông hơn nên ông được chứng kiến mọi biến cố quan trọng của Đức Giêsu như việc Chúa cho con gái ông Jairu sống lại, Chúa biến hình trên núi. Trong bữa tiệc ly, ông được ngả đầu vào ngực Đức Giêsu và khi Chúa chịu nạn, ông đứng dưới chân thập giá, được Chúa phó thác trông nom Đức Mẹ và ông đã mang Đức Mẹ về sống với mình (Ga 1, 25 – 27).

     Thánh nhân đã đi rao rảng Tin Mừng ở Antiokia và miền Ephêsô. Hoàng đế Demitiano ra lênh giết các tín đồ kitô giáo nên ông bị bắt giải về Rôma, dẫn tới cửa Latinh và ném vào vạc dầu đang sôi cho chết. Lạ thay, ông chẳng hề hấn gì. Quân quan hoảng sợ, không dám giết ông nữa mà đem đi đầy ở đảo Patnom. Tại đây, ông tiếp tục rao giảng Lời Chúa và rửa tội cho người nhập đạo. Cũng chính trên đảo hoang vu này, thánh nhân đã thị kiến ngai Thiên Chúa và viết ra sách Khải huền. Khi hoàng đế băng hà, lệnh giết giáo dân bị bãi bỏ, ông được trở về Ephêsô.
Trong một cuộc du hành, ông rửa tội cho một thiếu niên và sau đó trao cho vị Giám mục sở tại coi sóc. Khi trở về, Đức Giám mục buồn rầu thông báo cho ông rằng, thiếu niên ông trao cho ngài nay đã thành một tên cướp. Lập tức, ông cưỡi ngựa đi tìm. Trông thấy ông, chàng trai chạy trốn. Ông kêu lớn: Con ơi, sao con lại sợ hãy chạy trốn người cha già không vũ khí. Còn hy vọng cứu rỗi, cha sẽ vui lòng chết cho con như Đức Giêsu đã sai cha đến với con. Chàng trai xúc động, chạy lại ôm chặt lấy ông. Lúc về già, ông cứ hay lặp lại câu nói: “Các con hãy yêu thương nhau như thày đã yêu thương các con”. Có người kêu ca, sao cứ nói mãi một điều. Ông nói: đấy là lệnh truyền của Chúa và như vậy là đủ.

     Người ta nói rằng, khi ông qua đời, giáo dân chôn thánh nhân gần ngôi nhà Đức Mẹ và ông đã ở đây cuối đời. Ba trăm năm sau, người ta xây một nhà nguyện lên trên. Điều kỳ lạ là cứ đến ngày giỗ của thánh nhân là trên mộ của ngài lại xuất hiện bột manna trắng. Giáo dân hành hương dùng bột đó về chữa bệnh và cả trừ tà nữa. Bột manna hết, người ta đặt những nhánh hoa hồng trên mộ và những cánh hoa cũng có tác dụng như bột manna. Đến thế kỷ thứ IV, người ta mới quyết định xây nhà thờ lớn để thờ kính thánh nhân. Dưới thời hoàng đế Justiano (527 – 565), nhà thờ có 6 mái vòm lớn hoành tráng. Giữa vòng cung gian thánh có ngôi mộ của thánh Gioan được xây bằng đá cẩm thạch. Trên có mái vòm bậc trung và  4 cột đá vững chãi nâng đỡ mái vòm. Trong nhà thờ này sau nâng lên bậc Vương cung thánh đường có rất nhiều bức họa quý về cuộc đời của thánh nhân, Chúa Giêsu và các thánh. Đến thế kỷ XIV, người Thổ chiếm nhà thờ thánh Gioan làm đền thờ Hồi giáo mãi đến thế kỷ XV, người Thổ mới rút đi. Nhưng trải qua nhiều trận động đất kinh hoàng, Vương cung thánh đường này đã bị phá hủy không còn sử dụng được nữa (ảnh dưới). Chỉ còn khu vực ngôi mộ của thánh nhân vẫn hầu như nguyên vẹn với các cột đá lớn chống mái vòm nhà thờ và vẫn thu hút khách hành hương.
 

Dấu tích còn lại của nhà thờ thánh Gioan
 

     Cũng có thông tin, khi khai quật pháo đài cổ Rusocatro ở cảng Burgos, người ta đã tìm thấy chiếc vò làm bằng chì chứa tro bên trong chiếc hòm ghi là thánh tích của thánh Gioan. Chiếc vò chỉ dài 2,2cm, có trang trí hình chữ thập và Giám đốc bảo tàng Milen Nikoloro ở Bulgari công bố nhưng chưa được xác minh.